Tradycja – niechciany bagaż lewicy

Na co dzień widać, że rozdrobnienie lewicy nie wzięło się znikąd, a jest efektem złożoności procesów i konfliktów, jakie przeorały Polskę na przestrzeni ostatnich 150 lat. To rozdrobnienie osłabia realne szanse lewicy na znalezienie wspólnej drogi dającej możliwości skutecznej walki na scenie politycznej o uznanie jej racji ideowych, a tym samym zaistnienie na nowo w przestrzeni publicznej. Od dłuższego czasu lewica nie reprezentuje interesu szerokich rzesz pracujących, egzystuje dzięki tradycji i lojalności wielu środowisk, choć mandat zaufania jest na wyczerpaniu. Wyniki badań są tutaj zatrważające.
Lewica ma niezwykle bogatą historię i tradycję, poczynając od Rewolucji Francuskiej i Insurekcji Kościuszkowskiej. Stanowi to dziś, w XXI wieku, ogromne obciążenie, ale również wyzwanie do poszukiwań nowych wartości ideowych i politycznych. Dopóki bowiem istnieje kapitalizm w swoich różnorodnych odmianach, oparty na fundamencie własności prywatnej, dopóty istnieje też uzasadniona potrzeba obrony interesów ludzi, dla których jedyną wartością, jaką posiadają jest ich praca, którą sprzedają na wolnym rynku.
Rozpoznania i zdefiniowania na nowo przez lewicę wymaga jej elektorat. Wiadomo, że tradycyjnego robotnika zastępuje dobrze wykształcony pracownik korporacji, ale to nie jedyna różnica.
W tradycji polskiej lewicy mieści się kilka dominujących nurtów, które mają wpływ na jej dzisiejsze oblicze i determinują projekcję przyszłości. Są to między innymi: nurt socjalistyczny wywodzący się z tradycji Polskiej Partii Socjalistycznej, która powstała w 1892 roku, a jej oblicze ideowe utożsamiają m.in. Ignacy Daszyński i Józef Piłsudski, poprzez walkę o niepodległość i sprawiedliwość społeczną; nurt radykalnej lewicy opierający się o idee kooperatywizmu i anarchizmu rozwinięte m.in. na polskim gruncie przez Edwarda Abramowskiego; nurt lewicy oparty o tradycję „Manifestu komunistycznego” Karola Marksa i Fryderyka Engelsa oraz dorobek Róży Luksemburg.
Ważne znaczenie w warunkach polskich ma nurt lewicy solidarnościowej opierający się m.in. o dorobek Jana Strzeleckiego i jego humanizmu socjalistycznego, a także nurt lewicy katolickiej wywodzący się ze społecznej nauki Kościoła i dorobku Jana Pawła II,  m.in. encyklik „Laborem exercens” (Wykonujący pracę; o pracy ludzkiej) oraz „Sollicitudo rei socialis” (Troska o sprawy społeczne; na 20-lecie encykliki Pawła VI „Populorum progressio”). Znaczący wpływ na dzisiejszą kondycję lewicy mają również, historyczne już podziały frakcyjne w PZPR, rozwiązanej w 1990 roku. One w zasadzie rzutowały na treść i kierunki polskiej transformacji w ciągu ostatniego ćwierćwiecza.
Trzeba zauważyć, że lewica przez cały ten okres poddawana jest wyraźnej presji obcych dla siebie nurtów ideowych (m.in. neoliberalizmu) oraz rynków (m.in. rynku finansowego) a także źle rozumianych zobowiązań sojuszniczych w ramach UE i NATO.
Istotne znaczenie ma również tzw. polityka historyczna uprawiana z mniejszą lub większą zajadłością przez kolejne konserwatywne i neoliberalne koalicje rządzące. Polityka historyczna stanowi trwały element walki politycznej w Polsce. Zasadnicze płaszczyzny sporu dotyczą historii najnowszej: II Rzeczpospolitej i Polski Ludowej. Jednak nie rzeczywiste fakty historyczne, ale ich interpretacje, uwarunkowane intencjami politycznymi, stanowią o treści narracji poszczególnych sił politycznych. Polska lewica wyraźnie zaniedbała swoją obecność na tej płaszczyźnie i nie jest w stanie odrobić zaległości i szkód poczynionych przez ostatnie lata w świadomości społecznej.
Biorąc pod uwagę te szerokie uwarunkowania, sądzę, że ugrupowania lewicy w Polsce muszą znaleźć jak najszybciej wspólną płaszczyznę dialogu i porozumienia. Może właśnie na gruncie ideowym demokratycznego socjalizmu i tradycji PPS.
Lewica w dalszej perspektywie musi ulec zasadniczym przeobrażeniom, wydaje się, że to ruchy społeczne, a nie partie będą wyznaczać jej role polityczne.

Andrzej Ziemski

 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 14 gości 

Statystyka

Odsłon : 7241076

Temat dnia

Na Dzień Kobiet

Był rok 1857. Pracujące w fabryce bawełny kobiety zastrajkowały domagając się takiej samej płacy jak mężczyźni i równego traktowania. Minęło pół wieku  był rok 1909 kiedy w USA po raz pierwszy obchodzono dzień kobiet.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 23 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się Konwencja Polskiego Ruchu Lewicowego. Przyjęto uchwały programowe. Zostały wybrane nowe władze.

Więcej …
 

W dniu 13 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się debata "Media publiczne z lewicowej perspektywy". Organizatorami była Polska Partia Socjalistyczna i Centrum Imienia Daszyńskiego.W panelu dyskusyjnym wystąpili: posłanka Paulina Matysiak, dr Andrzej Ziemski i Jakub Pietrzak.

Więcej …
 

W dniach 11 -13 marca, 2024 roku w Tarnowie, obradował III Kongres Pokoju zorganizowany przez prof. Marię Szyszkowską z udziałem środowisk naukowych z całej Polski. Otwarcia Kongresu dokonali: Prof. zw. dr hab. Maria Szyszkowska, Członek Komitetu Prognoz <Polska 2000 Plus> przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz  Prof. dr hab. Tadeuszu Mędzelowski Dr H. C. Wyższa Szkoła Biznesu w Nowym Sączu Wiceprezes Pacyfistycznego Stowarzyszenia.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 3 lutego 2024 roku zebrała się Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej.
Dyskutowano na temat aktualnej sytuacji politycznej, zbliżających się wyborów samorządowych. Przedmiotem obrad i decyzji były sprawy organizacyjne.

Więcej …
 

W dniu 12 stycznia 2024 roku odbyło się w Warszawie posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS. Poświęcone ono było analizie aktualnej sytuacji politycznej w kraju. Oceniono jej wpływ na zadania i politykę Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 9 grudnia 2023 roku w Warszawie odbyło się zebranie założycielskie Organizacji Młodzieżowej PPS „Młodzi Socjaliści”, która zawiązała się ponownie w wyniku otwartej inicjatywy władz centralnych PPS.

Więcej …
 

W dniu 5 grudnia 2023 roku w Warszawie odbył się pogrzeb Towarzysza Bogusława Gorskiego Honorowego Przewodniczącego Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się statutowe zebranie Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad była ocena zakończonej wyborami do Sejmu i Senatu RP w dniu 15 października 2023 roku, kampania wyborcza, w której uczestniczyli kandydaci desygnowani przez PPS.

Więcej …
 

W dniu 18 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się spotkanie zorganizowane przez Komitet Warszawski PPS w związku z 131 rocznicą Kongresu Paryskiego, na którym zainicjowano powstanie Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 12 listopada 2023 roku w przeddzień 109 rocznicy walk warszawskich robotników pod przywództwem Organizacji Bojowej PPS z wojskami carskimi, w Warszawie na Placu Grzybowskim, pod obeliskiem upamiętniającym to wydarzenie, odbyło się uroczyste złożenie kwiatów.

Więcej …
 

W dniu 9 listopada 2023 roku odbyło się posiedzenie Rady Wojewódzkiej PPS – Mazowsze w sprawie wyborów parlamentarnych 2023..

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2023 roku przypadła 105 rocznica powołania w Lublinie Rządu Ludowego z premierem Ignacym Daszyńskim na czele. Z tej okazji przed pomnikiem Ignacego Daszyńskiego w Warszawie spotkali się działacze polskiej lewicy. Złożono kwiaty.

Więcej …