Instytut Pamięci Narodowej opublikował w dniu 1 marca 2015 roku istotne oświadczenie w sprawie zamordowanego przez carat w 1905 roku Stefana Okrzei, działacza i bojowca PPS. Ukazało się ono w "Krasnostawskiej Gazecie miasta z krajobrazem".
Przy okazji sprawy pomysłu zmiany nazwy ul. Okrzei pojawiły się zarzuty, pod adresem patrona wymienionej ulicy, o rzekome związki z ideologią komunizmu. Zmiany nazwy ulicy nie będzie, ale echa słów z pewnością pozostały. Kim był Stefan Okrzeja i jak można ocenić dziś jego postać? Na analogiczne zapytanie Grzegorza Brodzika – jednego z Krasnostawskich Radnych – wypowiedział się krakowski IPN. Poniżej publikujemy treść stanowiska jakie zostało odczytane w trakcie ostatniej sesji Rady Miasta.
Szanowny Panie,
Z upoważnienia Prezesa Instytutu odpisuję niniejszym na Pańskie pismo, skierowane do nas drogą elektroniczną.
Stefan Aleksander Okrzeja był polskim działaczem niepodległościowym, bojowcem Organizacji Bojowej PPS. Był socjalistą ale z zasłużonego dla Polski niepodległościowego i demokratycznego nurtu PPS. Nie tego nurtu, który poszedł w kierunku internacjonalizmu i komunizmu. Okrzeja nie miał więc nic wspólnego z ideologiami totalitarnymi. Wręcz przeciwnie. Za działalność niepodległościową i akcje bojowe został skazany na śmierć i stracony przez carat w 1905 roku.
Po jego śmierci jego rodzice nadali to samo imię jego bratu (ur. 1907), który jako polski pilot zginął w walkach lotniczych z Niemcami w 1939 roku. Inny jego brat, Władysław zginął w wojnie polsko-bolszewickiej. Kolejny, Michał zmarł od ran odniesionych w wojnie obronnej 1939.
W roku 1930, w 25-lecie męczeńskiej śmierci S. Okrzei, prezydent RP Ignacy Mościcki odznaczył go pośmiertnie Orderem Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Niepodległości z Mieczami za wybitne zasługi na rzecz odzyskania niepodległości.
Szczególną niegodziwością była próba zawłaszczenia jego pamięci przez komunistyczną propagandę PRL. Była to jedna z metod stosowanych w okresie PRL: z prawdziwych bohaterów uczynić komunistyczny materiał propagandowy. Dzisiaj jednak nie powinniśmy ulegać tej propagandzie i tym bardziej przywrócić Stefanowi Aleksandrowi Okrzei należne miejsce w panteonie polskich bohaterów narodowych.
Bardzo proszę abyście Państwo przy okazji zmiany ulic nie tylko nie zmieniali tej, poświęconej Okrzei, ale nawet żeby zostało na forum Rady wyraźnie zaznaczone, kim naprawdę on był i jak bardzo zasłużona dla Polski była jego rodzina.
Tym bardziej dziękuję za list i za zainteresowanie sprawą. Jeśli Podejmiecie Państwo stosowne uchwały będę wdzięczny za przysłanie ich skanów. Bardzo proszę o zwrotne potwierdzenie odbioru niniejszej poczty.
Z wyrazami szacunku
Maciej Korkuć
Naczelnik Biura Edukacji Publicznej
Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Oddział w Krakowie