Sylwester  Szafarz

Najpierw garstka uwag wstępnych: w warunkach długotrwałego i pogłębiającego się II kryzysu globalnego (nadciąga jego tzw. „trzeci dołek”), przyzwyczailiśmy się i przywykliśmy już po trosze do pojęcia i do zjawiska kryzysu. Reagujemy na nie bez przewrażliwienia i z niemałą dozą obojętności. Cynicy i wtajemniczeni mają niemało racji – do wszystkiego można się przyzwyczaić. Dlatego też nie bez wahania i pewnej obawy intelektualnej przystępuję do pisania niniejszego tekstu nt. kryzysu patriotyzmu, zarówno w kategoriach teoretycznych, jak też praktycznych, w skali całego świata. Powoduje mną jednak nadzieja, iż opracowanie to może okazać się przydatne, np. dla celów komparatywnych, w kontekście gorączkowych współczesnych dyskusji i rozważań polskich dotyczących tej materii.

Janina Łagoda

Corocznym zwyczajem odbyliśmy sierpniowe repetytorium z definicji solidarności, tej pisanej dużą literą oraz zwyczajnej, obiegowego użytku. Roztrząsania nad każdą z nich, to wehikuł zaklęć z przełożeniem na oczekiwania narodowej wspólnoty. Efekty okazują się skromne. Solidaryca napuszona wybiórczą świątecznością oraz wyrafinowanymi bogobojnymi frazesami, przyćmiła tę codzienną błądzącą w międzyludzkich więziach. Uroczystości dobiegły kresu. Politycy w samozachwycie wyrecytowali cnotliwe formułki i krygując się w taktach paradnych występów oraz dyplomatycznych unikach, odtrąbili ustawowy nakaz świętowania. Nie szczędzili też sobie wzajemnych uszczypliwości, choć kiedyś byli razem. Nastał dzień powszedni i wraz z nim moralne dylematy zahaczające wprost lub pośrednio o efekty tamtego ogólnonarodowego zrywu.

W tym roku obchody dodatkowo wpisały się w prezydencko-parlamentarne rywalizacje, spłaszczające tamten mit, nadając mu pozory autentyczności. Tamte lata też obfitowały w dylematy.

Dr hab. Ryszard Piotrowski z WPiA Uniwersytetu Warszawskiego odpowiada na pytania Przemysława Prekiela

Jakie spory towarzyszyły przy pracach nad Konstytucją RP z 1997 roku? To był akt kompromisu?

Konstytucja  istnieje dzięki wielu kompromisom, ponieważ powstawała w rezultacie zasadniczych sporów, stanowiących – w pewnym zakresie – pokłosie kontrowersji okrągłostołowych, które dzieliły stronę solidarnościowo-opozycyjną i koalicyjno-rządową. Nowela konstytucyjna, przeprowadzona w końcu 1989 roku, stanowiła, że Polska jest „demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”, co znalazło odzwierciedlenie w orzecznictwie działającego już wtedy Trybunału Konstytucyjnego. 
Prace nad nową Konstytucją były prowadzone w Sejmie i Senacie od 1989 roku, ale – mimo starań – nie  doszło do uchwalenia nowej ustawy zasadniczej w dwustulecie Konstytucji 3 Maja. Prowizoryczny charakter miała tzw. Mała Konstytucja z 1992 roku, aczkolwiek odzwierciedlała zasadę podziału władz. Specjalna ustawa konstytucyjna z 1992 roku ustaliła zasady prac nad nową Konstytucją. Na podstawie tej ustawy wniesiono 7 projektów Konstytucji, które stały się w 1994 roku przedmiotem pierwszego czytania w Zgromadzeniu Narodowym, a następnie prac Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, zakończonych w 1997 roku. Spory trwały więc długo. Dotyczyły one koncepcji państwa, statusu jednostki, roli kościołów i związków wyznaniowych, kształtu podziału władz, modelu dwuizbowości, kształtu i zakresu praw socjalnych. Zgromadzenie Narodowe uchwaliło obowiązującą Konstytucję RP 2 kwietnia 1997 roku, referendum zatwierdzające odbyło się 25 maja 1997 roku, a następnie – 17 października 1997 roku – Konstytucja weszła w życie.

Rozmowa z Bogusławem Gorskim, przewodniczącym Rady Naczelnej PPS

Dlaczego wybrał Towarzysz  PPS?
Poglądy lewicowe miałem zawsze. Działając w środowisku sportowym w latach 70. poznałem Jana Mulaka – wybitnego trenera polskiego „Wunderteamu”. Nigdy nie myślałem, że on wciągnie mnie do polityki co stało się w końcu lat 80., kiedy po latach niebytu odradzała się PPS. Widocznie w jego oczach „rokowałem” jakieś nadzieje polityczne i organizacyjne, bo zaczął mi powierzać, jeszcze w „11”, której przewodził coraz to nowe zadania. Na Kongresie Zjednoczeniowej partii z jego rekomendacji zostałem wiceprzewodniczącym Centralnego Komitetu Wykonawczego. Do dzisiaj Jan Mulak pozostaje autorytetem politycznym, wybitnym politykiem powojennej lewicy. Sądzę, że jego spuścizna jest za mało współcześnie wykorzystywana w działalności naszej partii.

Wojciech Pomykało                    
W poszukiwaniu programu lewicy (2)

Alternatywy współczesnego zakrętu dziejowego i ich konsekwencje dla narodu polskiego

Niewątpliwie świat współczesny znajduje się na dramatycznym, dziejowym zakręcie. Narody współczesnego świata stoją przed – mało uświadomionym jeszcze – alternatywnym zakrętem dziejowym.  Z jednej strony, najbardziej prawdopodobna alternatywą jest perspektywa, w ramach której następować będzie wzrastająca koncentracja kapitału i umacniać się będą te jego najważniejsze centra, które zadecydują i to w coraz większym stopniu, o globalnym kierunku rozwoju współczesnego świata. Właściwością tej alternatywy będą z jednej strony dążenia prowadzące do tego, aby dominujące centra kapitałowe coraz wyraźniej i mocniej dążyły do hegemonii nad całym światem. Przy tym hegemonia ta będzie w długotrwałej perspektywie realizowana bardziej środkami ekonomicznymi, niż politycznymi, zwłaszcza w stosunku do takich terenów, jak na przykład terytoria Federacji Rosyjskiej, których nie udało się podporządkować wielkiemu kapitałowi, w trakcie klęski i rozpadu ZSRR i całego obozu państw należących do bloku radzieckiego.

Janina Łagoda

Wewnętrzne problemy Ukrainy rozlały się poza jej granice i stanowią lekkostrawną pożywkę dla politycznych szermierzy, zwłaszcza tych o globalnych ambicjach, a to już źle wróży. Jej narodowe dążenia wdarły się w tryby interesów mocarstw. W takich sytuacjach giną przesłanki altruizmu i objawiają się egoistyczne zamiary. Wszystko rozgrywa się pod werbalnym hasłem niesienia pomocy Ukrainie, która jest traktowana mniej jako partner, bardziej jak instrument. Naprzeciwko siebie stanęły Rosja, USA, UE, a Ukraina to zaledwie pretekst, lecz o kumulacyjnym ładunku zagrażającym stabilności Starego Kontynentu. Dlatego też aktywność wielu państw tego regionu z zamysłem łagodzenia sporu jest sprawą naturalną. Liczą się jednak najwięksi i najbardziej doświadczeni w gospodarczo – militarnych rankingach. Natomiast polityczne koncepcje Polski są gwałtownie korygowane, ostatnio także przez prezydenta Ukrainy, który wyartykułował je m.in. w Berlinie (24.08.2015 r.) w obecności kanclerz Angeli Merkel oraz prezydenta Francji François Hollanda, przy powściągliwym ich milczeniu. Może już przestaliśmy być strategicznym partnerem Ukrainy, o czym nie wiemy, tak jak do dni ostatnich Polska nie znała istoty paktu Ribbentrop-Mołotow. Dzisiaj tamtą niewiedzą epatujemy inne ofiary ówczesnej umowy. Czy to dobra strategia, aby trafić na salony wielkiej polityki?

Rozmowa z dr. Krzysztofem Gawkowskim - sekretarzem generalnym SLD

Nie ma wroga na lewicy?

Nie ma wroga na lewicy, dlatego, że nowoczesna formacja, taka, która chce być alternatywna i postępowa w stosunku do PO i PiS, musi odpowiedzieć sobie na pytania, czy popełniała błędy? Te błędy, nie tylko w SLD, ale na całej lewicy, przez lata były z tyłu głowy. Zamiast jednego komitetu wyborczego, było kilka. Zamiast wspólnoty był rozłam. Teraz na szczęście zwyciężył rozsądek. Dzięki temu jest szansa na przełamanie bariery, że lewica w Polsce nie jest niszowa, a jest wschodząca.

Napisałem kiedyś artykuł pod znamiennym tytułem „Thatcheryści od Palikota”. Coś się w środowisku Janusza Palikota zmieniło?

Zmieniło się to, że dziś wszyscy dojrzeliśmy do zbudowania struktury, która daje się określić mianem nowoczesnej i dynamicznej lewicy. Ja jestem przekonany, że Janusz Palikot ze swoich błędów wyciągnął wnioski i dojrzał. Uważam, że również wśród Zielonych też panuje wewnętrzne przekonanie, że możemy i chcemy zbudować coś razem. Jesteśmy dziś wszyscy mądrzejsi o to, co się stało. Największą nauczką były dla nas wybory na urząd Prezydenta RP. One udowodniły, że rozproszona lewica, to lewica nic nie znacząca.

Janina Łagoda

Zdarzyło się coś niepojętego. Gastronomia uderzyła sztormową falą w instytucje państwa, pozostawiając je w szoku i z problemami wejścia na poprawny kurs. Dryf wprawdzie stwarza nadzieje ratunku, ale to bierna forma uprawiania polityki z niewielką szansą na sukces. Gorzej, bo jak dotąd, nie zidentyfikowano pierwotnej siły sprawczej tego niszczącego żywiołu, ani też nie zinwentaryzowano skrywanych, ewentualnych kolejnych źródeł podmuchów. Fotele rządzących są więc nadal posadowione na chybotliwej łajbie. Martwi jedynie bezradność tych, którzy niejako z urzędu mają gwarantować bezpieczeństwo narodowi, a sami popadają w otchłań niemocy. Sytuacja co najmniej paradoksalna, korodująca fundamenty zaufania do państwa.