Uczucia negatywne w kulturze mediów

Drukuj PDF

Jan Stępień
Felieton - Okiem pisarza

Historia ludzkości to dzieje nieustannych wojen. Ich źródłem jest nienawiść. Mimo nawoływań do braterstwa i do miłości bliźniego, zaznacza nasze dzieje nienawiść. Prasa, radio, film, telewizja, internet chętnie przytaczają obrazy ludzkiej agresji. Ma ona rozmaite barwy. Ale niewątpliwe jest to, że uczucia negatywne mocniej i szybciej cementują jednostki niż uczucia pozytywne. Integracja nieznanych sobie ludzi, o różnych profesjach i światopoglądach  następuje szybko, gdy wskaże się im wspólnego wroga.
Sport uszlachetnia, a jednocześnie w czasie meczów piłki nożnej dochodzi niejednokrotnie do drastycznych zachowań kibiców. Można także obserwować brutalną grę piłkarzy. Podobnie dzieje się podczas spotkań rozgrywanych w innych dyscyplinach sportu, ale mniej drastycznie niż podczas meczów piłkarskich, skupiających wielotysięczne rzesze ludzi. Z szybkością płonącej zapałki spokojni kibice przeobrażają się często we wrogie sobie obozy.

Przypomnę, że stosunkowo nie tak dawno, powstał termin wojny futbolowe. Miały one miejsce w Ameryce Południowej, gdzie piłka nożna jest traktowana w sposób niemal sakralny. U podłoża fanatyzmu, który dał o sobie znać, zawsze leży nienawiść.
Sport ma pozytywne strony, ponieważ pozwala wyrzucić z siebie nadmiar energii, którą w pewnych okolicznościach może przybrać formę nienawiści do drugiego człowieka. Niechęć, fanatyzm, nienawiść bywa motywacją w pokonywaniu przeciwników.
Niemiecki filozof Sturm zalecał w XX wieku uprawianie sportu aż do ryzyka śmierci, by dawać na takiej drodze upust negatywnym uczuciom. Jego zdaniem rozwój dyscyplin sportowych zagrażających życiu byłby sposobem powstrzymywania ludzkości przed prowadzeniem wojen. Zdaniem niejednego myśliciela są mitem poglądy o społecznym charakterze ludzkiej natury. Dlatego też na przykład rajdy samochodowe powszechnie uprawiane sprzyjałyby rozładowywaniu tego, co w nas aspołeczne. Rajdy te skupiają wielotysięczne rzesze kibiców, którzy są złaknieni nie tylko samochodowej rywalizacji, ale również wypadków, które mają miejsce na torach wyścigowych. Innym przykładem sportu, który służyłby wyżej określonemu celowi mogą być wspinaczki wysokogórskie.
Wyświetlanie filmów, w których często dochodzi do głosu zawiść i nienawiść, pobudza zastępcze wyładowywanie przeżyć negatywnych. Telewidz utożsamiający się z bohaterem filmowym przenosi swoje destrukcyjne przeżycia na negatywnego bohatera. Po projekcji może czuć się oczyszczony. Bywa również odwrotnie, Wzrastająca liczba filmów z obrazami przemocy i nienawiści emitowanych w telewizji, spowodowała znaczne nasilenie gwałtów, napadów i zabójstw. Obrazy telewizyjne mogą nie tylko pobudzać albo rozładowywać stany negatywne, ale także wyciszać je. Pokazywane są bowiem osoby nietypowe, które starając się zrozumieć zarazem uczymy się  je tolerować.
Zapewne znacznie więcej pojawiłoby się życzliwości w życiu publicznym gdyby była w nas zgoda dla tego, co nietypowe. To, co odmienne powinno stawać się dla nas powodem dla zastanowienia, a  więc nie wywoływać agresji.
Obrazy nienawiści i zawiści wyraźnie są przedstawiane w westernach. Właściwie każdy film tego gatunku w pośredni lub bezpośredni sposób przedstawiał zawiść i nienawiść. W westernach nienawiść miała podłoże rasowe. Dla białych Indianin był człowiekiem, którego można było bezkarnie zabijać. Trzeba zaznaczyć, że widok skrzywdzonego Indianina w westernach nie wywołuje z reguły współczucia widzów.
Prasa także atakuje różnorodnością informacji, w  których dużo miejsca zajmują wydarzenia „mrożące krew w żyłach”. Chcąc przyciągnąć czytelników, prasa „żeruje” na wydarzeniach, których istotą jest ludzka przemoc.
Będąc kiedyś w londyńskim Gabinecie Figur Woskowych u Madame Tuessaud obserwowałem zachowanie ludzi zwiedzających salę tortur. Są tam zebrane wymyślne narzędzia im służące, a także słychać odgłosy wydawane przez torturowane osoby. Znamienne, że wiele osób słuchało przeraźliwego krzyku z zadowoleniem na twarzy, mimo że ten efekt akustyczny stawał się doznaniem niemal rzeczywistym.
Dużą popularnością cieszą się komiksy wydawane często w wyższych nakładach niż prasa codzienna.  W bardzo wielu z nich można oglądać historyjki opowiadające o zawiści i nienawiści. Przemoc, zawiść, nienawiść przybierają w nich wymiar monstrualny. Komiksy wykorzystują też tematykę science-fiction. Niestety, wzmagają one bezmyślność i  pobudzają uczucia, które należałoby w sobie przezwyciężąć. Moim zdaniem radio, to środek masowego przekazu, który niepomiernie słabiej pobudza w nas agresję niż pozostałe, wspomniane tu media. Radio nie jest nastawione na epatowanie przejawami patologii ludzkiego życia.
W każdym człowieku tkwią uczucia ambiwalentne.  Które z nich dopuścimy do głosu, to w pewnej mierze zależy również od oddziaływania mediów. One działają niczym katalizator. Wszak wizualne oddziaływanie dostarcza mocniejsze bodźce, obrazy zawiści i nienawiści są bardziej sugestywne niż ich opis. Z tego powodu kultura mediów budzi niepokój, bo może być nasycana treściami wzmagającymi fanatyzm, prowadzący do nienawiści.

Jan Stępień

 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 32 gości 

Statystyka

Odsłon : 7240908

Temat dnia

Na Dzień Kobiet

Był rok 1857. Pracujące w fabryce bawełny kobiety zastrajkowały domagając się takiej samej płacy jak mężczyźni i równego traktowania. Minęło pół wieku  był rok 1909 kiedy w USA po raz pierwszy obchodzono dzień kobiet.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 23 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się Konwencja Polskiego Ruchu Lewicowego. Przyjęto uchwały programowe. Zostały wybrane nowe władze.

Więcej …
 

W dniu 13 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się debata "Media publiczne z lewicowej perspektywy". Organizatorami była Polska Partia Socjalistyczna i Centrum Imienia Daszyńskiego.W panelu dyskusyjnym wystąpili: posłanka Paulina Matysiak, dr Andrzej Ziemski i Jakub Pietrzak.

Więcej …
 

W dniach 11 -13 marca, 2024 roku w Tarnowie, obradował III Kongres Pokoju zorganizowany przez prof. Marię Szyszkowską z udziałem środowisk naukowych z całej Polski. Otwarcia Kongresu dokonali: Prof. zw. dr hab. Maria Szyszkowska, Członek Komitetu Prognoz <Polska 2000 Plus> przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz  Prof. dr hab. Tadeuszu Mędzelowski Dr H. C. Wyższa Szkoła Biznesu w Nowym Sączu Wiceprezes Pacyfistycznego Stowarzyszenia.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 3 lutego 2024 roku zebrała się Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej.
Dyskutowano na temat aktualnej sytuacji politycznej, zbliżających się wyborów samorządowych. Przedmiotem obrad i decyzji były sprawy organizacyjne.

Więcej …
 

W dniu 12 stycznia 2024 roku odbyło się w Warszawie posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS. Poświęcone ono było analizie aktualnej sytuacji politycznej w kraju. Oceniono jej wpływ na zadania i politykę Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 9 grudnia 2023 roku w Warszawie odbyło się zebranie założycielskie Organizacji Młodzieżowej PPS „Młodzi Socjaliści”, która zawiązała się ponownie w wyniku otwartej inicjatywy władz centralnych PPS.

Więcej …
 

W dniu 5 grudnia 2023 roku w Warszawie odbył się pogrzeb Towarzysza Bogusława Gorskiego Honorowego Przewodniczącego Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się statutowe zebranie Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad była ocena zakończonej wyborami do Sejmu i Senatu RP w dniu 15 października 2023 roku, kampania wyborcza, w której uczestniczyli kandydaci desygnowani przez PPS.

Więcej …
 

W dniu 18 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się spotkanie zorganizowane przez Komitet Warszawski PPS w związku z 131 rocznicą Kongresu Paryskiego, na którym zainicjowano powstanie Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 12 listopada 2023 roku w przeddzień 109 rocznicy walk warszawskich robotników pod przywództwem Organizacji Bojowej PPS z wojskami carskimi, w Warszawie na Placu Grzybowskim, pod obeliskiem upamiętniającym to wydarzenie, odbyło się uroczyste złożenie kwiatów.

Więcej …
 

W dniu 9 listopada 2023 roku odbyło się posiedzenie Rady Wojewódzkiej PPS – Mazowsze w sprawie wyborów parlamentarnych 2023..

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2023 roku przypadła 105 rocznica powołania w Lublinie Rządu Ludowego z premierem Ignacym Daszyńskim na czele. Z tej okazji przed pomnikiem Ignacego Daszyńskiego w Warszawie spotkali się działacze polskiej lewicy. Złożono kwiaty.

Więcej …