Socjalizm, dzieło i sprawa człowieka

Email Drukuj PDF
Julian Hochfeld

Nie wiem, czy zgodzi się ze mną, czy też mnie ostro zaatakuje tow. dr Bolesław Drobner za to, że pisząc o jego książce, myślę o nim nie inaczej, niż jak o wielkim, rewolucyjnym humaniście socjalistycznym; myślę o socjalizmie tak, jak go jego - i swoimi - oczami widzę: jak o dziele i o sprawie człowieka. Może mnie tow. Drobner oszczędzi, zważywszy, że terminowałem u niego w atmosferze „krakowskiej legendy”  i że 16 lat wierności socjalizmowi powinno mi także w jego oczach dać prawo do zgadzania się ze swym nauczycielem w jednych rzeczach, a zachowania nieco odmiennego poglądu w innych.
Drobner widzi człowieka wszędzie. Widzi socjalizm przez człowieka, jako dzieło i sprawę człowieka. W przedmowie do „Drogowskazów” pisze: „Zacząłem od „Pani Kotapkowej”...  W drugim tomie „Drogowskazów” napiszę o Panu Komorowskim, który ćwiczył nas wojskowo... o pierwszym anarchiście polskim, spotkanym w roku 1894 itd.” Socjalizm widziany przez ludzi.
O Pani Kotapkowej nie można czytać bez wzruszenia. Pani Kotapkowa to była praczka, od której autor słyszał pierwszy raz o socjalizmie, gdy miał 7 lat. „Kiedy przechodzę koło dawnego kramiku Pani Kotapkowej, to chciałoby się uścisnąć jej rękę i podziękować za tę odwagę, z jaką głosiła „dobrą nowinę”. Dziś to jest takie proste: przyjść do partii, podpisać deklarację, wziąć dwóch poręczycieli znajomych i stać się członkiem partii. Ale w roku pańskim 1890?”
Kiedy Drobner przemawia w Krakowie 1 Maja 1945 r., to pamięta o garstce robotników, która 55 lat temu po raz pierwszy demonstrowała na ulicach grodu podwawelskiego.
Pamięta o murarzu Sokołowskim z Rakowic, tapicerze Śladowskim i szewcu Braniarskim. I wie, że ich to dziełem, ich sprawą i sprawą Pani Kotapkowej jest socjalizm.
Kiedy łobuzeria krakowska znowu urządziła lutem 1945 r. rozruchy antysemickie, Drobner przypomina, jak to robotnicy krakowscy walczyli przeciw antysemityzmowi.
O kim i o czym nie przypomina Drobner w „Drogowskazach”?” Jest tam i o „ukochanym przez całą młodzież” powstańcu prof. Bylickim. I o Bujwidach - pionierach postępu. I o socjalistach polskich pod zaborem pruskim. ,,Tolerancja najwyższa powinna cechować socjalistę” mówił Drobner na zebraniu socjalistów polskich w Berlinie, broniąc Róży Luxemburg przed ordynarnymi atakami Biniszkiewicza. Niebanalnie, prosto, po ludzku napisał Drobner o Jaraczu, gdy umarł ten wielki aktor - społecznik.
Ale Drobner jest rewolucyjnym humanistą. Gdy staje przed sądem w roku 1923, powiada tak: „Nienawidzę... tego ustroju krzywdy ludzkiej i wyzysku, u nienawiść tę wpoiłem w moje dzieci... Ustrój przyszłości oparty będzie... na głębokim odczuciu miłości braterskiej i na zupełnej wolności każdego człowieka... Jeślibyście Panowie skazali mnie na 20 lat więzienia... to po latach 20, jeśli żywy stąd wyjdę, z tym samym zapałem występować będę przeciw złemu rządowi...” I w ostatnim słowie dumnie głosi: „...Jutro... staniemy w naszych organizacjach i o nasze ideały wieść będziemy walkę. Jeśli zaś wyrok będzie skazujący, sztandaru w naszych sercach nie opuścimy... Nie prosimy o litość, o łaskę, o względy - oczekujemy od Was sprawiedliwości! Niczego więcej!”
Drobner pamięta ludzi jednolitego frontu. Pisze o tow. Cekierze z PPS. Pisze o tow. Marku Samuelu z KPP. Pisze o tych ludziach, których dziełem praktycznym był jednolity front, gdy się zań szło do Berezy.
Gdy w innym miejscu Drobner pisze o uodpornieniu się „przeciw wpływom koniunkturalistów, karierowiczów i zarozumialców” - to znowu przemawia przez te słowa humanista, który rozumie, jak najlepszą ideę spaczyć może zły człowiek. I nie darmo autor cytuje program radomski PPS:
„Tylko człowiek niezależny duchowo, nie zdany na łaskę i niełaskę niczyjej samowoli, może wykrzesać z siebie moc charakteru i entuzjazm, niezbędne dla świadomego twórcy dziejów”. A w innym miejscu formułuje to Drobner tak: „Nie nowa żadna, a odrodzona, nie demokratyczna tylko, socjalistyczna, nie uzależniona i wahająca się, a niezależna PPS może śmiało patrzeć w przyszłość... Ludzie z charakterem, nie kurki na kościele, a ludzie twardzi... poniosą dumny, szczery, czysty, polski socjalistyczny sztandar... ku pełnemu zwycięstwu”. Albo jeszcze inaczej: „Od najniższych komórek aż do najwyższych ciał partyjnych musi być stosowana demokracja. Nie wolno nam dopuszczać do wywyższania się zarozumialców, karierowiczów, dyktatorów. W szeregach naszych panować musi uczucie braterstwa, równości, a dyktatorskie zapędy należy ukrócić. Szczerość, bezpośredniość - oto cechy ludzi mądrych i prawdziwych socjalistów”.
Rewolucyjny humanizm Drobnera wydaje mi się najistotniejszą cechą jego książki i jego samego, jako działacza socjalistycznego. Drobner ma zrozumienie dla cudzego poglądu i umie z tym cudzym poglądem polemizować. Nie boi się opozycji - umie ją zwalczyć słowem, argumentem. Nie boi się masy - umie nad nią panować. Trudno tylko powiedzieć, w jakim stopniu ten nieugięty rewolucjonista umie się podporządkować cudzemu poglądowi, gdy pogląd ten ma za sobą praktycznie większość lub siłę; lub gdy pogląd ten jest wyrazem trzeźwego realizmu, a nie doktryny.
W czasach, w które wkroczyliśmy, humanizm Drobnera spełnia w Partii i w Polsce - a specjalnie w Krakowie - szczególną funkcję. Jest to humanizm wojujący, a więc nie zawsze zdolny do niezbędnego kompromisu z wymogami rzeczywistości i z potrzebami, które wynika ją z faktu sprawowania władzy w trudnych warunkach. Ale wobec panoszącej się i naturalnej tendencji do nadmiaru kompromisowości w sprawach ludzkich - ten „odchył” Drobnera posiadał swe uzasadnienie, swą wymowę i swój goni. Spełnia rolę pożytecznej korektywy. Sens tej roli jest tym głębszy, że odgrywa ją rewolucjonista bez skazy, lewicowy i jednolitofrontowy socjalista, wybitny przywódca klasy robotniczej, człowiek, który mimo swych 60 lat jest młody, a jednak będący żywym ogniwem „między dawnymi a nowymi laty” - człowiek, który sprawy rewolucyjnego, właśnie rewolucyjnego, socjalizmu nie zdradzi, bo jej zdradzić organicznie nie potrafi.

(„Przegląd Socjalistyczny”  1.  V.  1946)

Przypisy:
Dr Bolesław Drobner. Drogowskazy. Kraków 1945. Spółdzielnia Księgarska „Czytelnik".
Ob. artykuły B. Drobnera w krakowskim ..Naprzodzie" z 8, 9 i 10 kwietnia br.

 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 21 gości 

Statystyka

Odsłon : 7242236

Temat dnia

Na Dzień Kobiet

Był rok 1857. Pracujące w fabryce bawełny kobiety zastrajkowały domagając się takiej samej płacy jak mężczyźni i równego traktowania. Minęło pół wieku  był rok 1909 kiedy w USA po raz pierwszy obchodzono dzień kobiet.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 23 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się Konwencja Polskiego Ruchu Lewicowego. Przyjęto uchwały programowe. Zostały wybrane nowe władze.

Więcej …
 

W dniu 13 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się debata "Media publiczne z lewicowej perspektywy". Organizatorami była Polska Partia Socjalistyczna i Centrum Imienia Daszyńskiego.W panelu dyskusyjnym wystąpili: posłanka Paulina Matysiak, dr Andrzej Ziemski i Jakub Pietrzak.

Więcej …
 

W dniach 11 -13 marca, 2024 roku w Tarnowie, obradował III Kongres Pokoju zorganizowany przez prof. Marię Szyszkowską z udziałem środowisk naukowych z całej Polski. Otwarcia Kongresu dokonali: Prof. zw. dr hab. Maria Szyszkowska, Członek Komitetu Prognoz <Polska 2000 Plus> przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz  Prof. dr hab. Tadeuszu Mędzelowski Dr H. C. Wyższa Szkoła Biznesu w Nowym Sączu Wiceprezes Pacyfistycznego Stowarzyszenia.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 3 lutego 2024 roku zebrała się Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej.
Dyskutowano na temat aktualnej sytuacji politycznej, zbliżających się wyborów samorządowych. Przedmiotem obrad i decyzji były sprawy organizacyjne.

Więcej …
 

W dniu 12 stycznia 2024 roku odbyło się w Warszawie posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS. Poświęcone ono było analizie aktualnej sytuacji politycznej w kraju. Oceniono jej wpływ na zadania i politykę Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 9 grudnia 2023 roku w Warszawie odbyło się zebranie założycielskie Organizacji Młodzieżowej PPS „Młodzi Socjaliści”, która zawiązała się ponownie w wyniku otwartej inicjatywy władz centralnych PPS.

Więcej …
 

W dniu 5 grudnia 2023 roku w Warszawie odbył się pogrzeb Towarzysza Bogusława Gorskiego Honorowego Przewodniczącego Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się statutowe zebranie Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad była ocena zakończonej wyborami do Sejmu i Senatu RP w dniu 15 października 2023 roku, kampania wyborcza, w której uczestniczyli kandydaci desygnowani przez PPS.

Więcej …
 

W dniu 18 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się spotkanie zorganizowane przez Komitet Warszawski PPS w związku z 131 rocznicą Kongresu Paryskiego, na którym zainicjowano powstanie Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 12 listopada 2023 roku w przeddzień 109 rocznicy walk warszawskich robotników pod przywództwem Organizacji Bojowej PPS z wojskami carskimi, w Warszawie na Placu Grzybowskim, pod obeliskiem upamiętniającym to wydarzenie, odbyło się uroczyste złożenie kwiatów.

Więcej …
 

W dniu 9 listopada 2023 roku odbyło się posiedzenie Rady Wojewódzkiej PPS – Mazowsze w sprawie wyborów parlamentarnych 2023..

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2023 roku przypadła 105 rocznica powołania w Lublinie Rządu Ludowego z premierem Ignacym Daszyńskim na czele. Z tej okazji przed pomnikiem Ignacego Daszyńskiego w Warszawie spotkali się działacze polskiej lewicy. Złożono kwiaty.

Więcej …