Prof. Longin Pastusiak napisał właśnie kolejną, jubileuszową książkę „Prezydent dobrych intencji. Polityka zagraniczna Baracka Obamy”. Ten znany amerykanista w sposób kompetentny i rzeczowy, dokonuje bilansu pierwszego Afroamerykanina, który zasiadł w Białym Domu w 2009 roku.
Nie ma chyba w Polsce tak płodnego pisarza, jak były Marszałek Senatu RP. Mało jest również w Polsce osób, które znają amerykańską politykę od podszewki. Prof. Longin Pastusiak to wszak nie tylko były student amerykańskich uczelni, ale również wykładowca akademicki, autor wielu książek o tematyce amerykańskiej, autor wielu programów telewizyjnych.
Barack Obama zawojował świat. Ten kandydat Partii Demokratycznej, po dwóch kadencjach rządów republikanina Georga W. Busha, zastąpił go na stanowisku prezydenta Stanów Zjednoczonych i stał się 44 prezydentem największego mocarstwa na świecie. Autor skupia się przede wszystkim na sylwetce Baracka Obamy w globalnym świecie, jego wizji państwa i roli USA w nowych realiach. Jest to zupełnie inny polityk, niż jego poprzednik, który kładł nacisk na rozwiązywanie problemów poprzez konflikt i łamanie prawa międzynarodowego. Nie zjednało mu to wielu sojuszników, wielu natomiast stracił, co zauważa prof. Longin Pastusiak.
Po 11 września świat się zmienił. Amerykańska wizja walki z terroryzmem polegała na walce ze skutkami, nie objawami. Innymi słowy, amerykańska administracja Georgea W. Busha, postawiła sobie za cel walkę z terrorystami, a nie z terroryzmem. Walka miała być bardzo wyrazista, okraszona sukcesami, bez względu na prawo międzynarodowe i opinię sojuszników. Wojna w Iraku była emanacją takiej polityki. Miała nastąpić demokratyzacja kraju, warunki dla mieszkańców, miały być lepsze, jednym słowem, idylla. Nic z tych rzeczy się nie sprawdziło, wręcz przeciwnie. Zniszczono ten piękny kraj, pozostawiając po sobie chaos, w wyniku którego powstało Państwo Islamskie, największe zagrożenie dla światowego bezpieczeństwa.
Barack Obama miał zupełnie inną wizję ładu międzynarodowego. Od początku swojej prezydentury, co obiecywał w kampanii wyborczej, kładł nacisk na dialog, na dyplomację, która miała być główną bronią Stanów Zjednoczonych. To był swoisty reset w amerykańskiej polityce, czyli diametralna zmiana nie tylko akcentów, ale realnych działań. Barack Obama dotrzymał swoich obietnic, choć nie wszystko mu się udało. Jego polityczni adwersarze bowiem, robili wszystko co w ich mocy, aby zdezawuować jego plany. Wiele jednak udało się osiągnąć, co podkreśla prof. Longin Pastusiak. To z pewnością wycofanie wojsk z Iraku, poprawa, do czasu konfliktu na Ukrainie, stosunków z Rosją, co ma ogromne znaczenie dla porządku światowego. To również próba odzyskania zaufania do wielu europejskich państw, które miały inna wizję walki z terroryzmem.
W kontekście polityki zagranicznej nowego amerykańskiego prezydenta, prof. Longin Pastusiak zwraca uwagę na stosunki amerykańsko-chińskie, które zdominować mogą świat na kilka dekad. Według autora, chińska ekspansja stanowi dla amerykańskiej polityki wyzwanie. ChRL to ani wróg, ani przyjaciel, to po prostu rywal w drodze do zdominowania świata. To Azja ma być tym kontynentem, który zyska na znaczeniu w XXI wieku.
Fenomen Baracka Obamy polega nie tylko na tym, że jest pierwszym w historii czarnoskórym prezydentem USA, ale przede wszystkim na tym, że swoją politykę zagraniczną prowadzi w zupełnie odmienny sposób od poprzednika. Jego „zmiana” i „reset” przejdą na annałów dyplomacji. Warto przypomnieć, że to również laureat pokojowej Nagrody Nobla. Prof. Longin Pastusiak uważa, że to nagroda na zachętę, ale amerykański prezydent potwierdził, że na nią zasłużył. Zglobalizowany świat musi bowiem toczyć się pokojowym współistnieniem, bez tego, świat pogrąży się chaosie i nieustannych konfliktach zbrojnych.
Książka Prof. Longina Pastusiaka doskonale wpisuje się w dyskusję o zmieniającym się świecie, gdzie Stany Zjednoczone tracą pozycję światowego lidera. Świat jednobiegunowy odchodzi do lamusa. Jeden strażnik światowego porządku to za mało, zważywszy na różne interesy.
Publikacja godna polecenia dla wszystkich tych, którzy chcą poznać nie tylko amerykańskiego prezydenta, ale przede wszystkim amerykańską politykę i świat, oczami Stanów Zjednoczonych.
Przemysław Prekiel
---
Longin Pastusiak - Prezydent dobrych intencji. Polityka zagraniczna Baracka Obamy. Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”. Warszawa 2015, stron 268.