Jak pognębiono prowincję

Drukuj PDF

Felieton – Refleksje z prowincji
Ryszard Sławiński

Po zgłoszeniu do wyborczej rywalizacji Rafała Trzaskowskiego zacząłem uważnie słuchać jego wystąpień. Nie dlatego, że jestem bezkrytycznym zwolennikiem KO-dowskiej narracji ale z nadzieją, że może usłyszę racjonalny argument sprzeciwiający się absurdom, półprawdom a nawet ordynarnym kłamstwom kandydata Andrzeja Dudy. Gdy usłyszałem podczas jednego ze spotkań, że kandydat KO będzie robił wszystko aby wyrównywać dysproporcje i różnice także między regionami ucieszyłem się. Niestety w dalszej kampanii nie usłyszałem czego bądź kogo to wyrównywanie mogłoby dotyczyć.


Kilka zdań o historii. Pamiętamy administracyjną reformę Edwarda Gierka z 1975 roku. Od 1 czerwca kraj podzielono na 49 województw. Głównym tonem nieoficjalnych komentarzy było, że partia osłabiając w ten sposób regionalne władze chce ułatwić sobie rządzenie, aby mogła łatwiej pacyfikować ewentualne niezadowolenie. Oficjalny tenor brzmiał: władza chce być bliżej społeczeństwa. Dziś patrzę na tę reformę tak, że oto 32 nieduże lub średniej wielkości miasta otrzymały wielkie szanse rozwojowe polegające na przybliżaniu się do silniejszych 17 miast – siedzib poprzednich województw. Przyjrzyjcie się chociażby Suwałkom, Ciechanowowi, Tarnobrzegowi, Pile, Koninowi, Lesznu, Wałbrzychowi, Białej Podlaskiej. Ile w ciągu 23 lat bycia centrami dyspozycji wojewódzkiej zyskały inwestycji, jak poprawiły stan ulic i dróg, jak zyskały na przyroście ludności, na estetyce i tym podobne.
Mieszkańcy tych małych miast wojewódzkich bardzo szybko nabyli przekonania, że bycie mieszkańcem miasta wojewódzkiego to duma i prestiż, poczucie iluzorycznej, co prawda, ale siły. Po kolejnej  reformie rządu AWS z premierem Jerzym Buzkiem z 1998 roku, likwidującej gierkowski administracyjny podział kraju powołującej 16 nowych województw, 314 powiatów w tym 66  miast na prawach powiatu i 2477 gmin, sytuacja tych byłych województw zmieniała się na niekorzyść. Zapytałem jednego z członków rządowej komisji przygotowującej nowy podział administracyjny, czy brano pod uwagę utratę prestiżu przez mieszkańców byłych już województw? Spojrzał na mnie ze zdziwieniem a nawet z nie skrywaną dezaprobatą.
Reforma AWS w zlikwidowanych jednostkach administracji wojewódzkiej nie zyskała aprobaty mieszkańców. Pewną rekompensatą było w miastach wchodzących w skład małych województw ustanowienie powiatów, ale dość szybko okazało się, że ta jednostka samorządu terytorialnego finansowana z dotacji budżetowych nie dawała odczuwalnej siły i samodzielności. Stolice byłych województw nie otrzymały prawie nic, a na otarcie łez powołano w nich państwowe wyższe szkoły zawodowe jako kuźnie kadr dla lokalnego potencjału gospodarczego i ośrodki wyższej kultury. Ani jeden ani drugi pożytek nie okazał się zgodny z zapowiedzią.
Tymczasem po wejściu reformy Buzka w życie, duże miasta-stolice nowych województw zjednoczyły się i stały się metropoliami, zrzeszyły się w Związku Metropolii Polskich. Stały się  ustrojowymi ośrodkami regionalnej, samorządowej siły. Uznano, że pomyślność metropolitalnych aglomeracji będzie się przekładać na pomyślność i rozwój byłych miast wojewódzkich. Nic takiego się nie stało.
Metropolie i ich satelickie gminy czy powiaty zyskiwały zagraniczne inwestycje, obudowywały się wielkimi firmami logistycznymi i produkcyjnymi zagranicznych inwestorów. W nich była praca, w nich tworzyły się nowoczesne zamknięte bogate osiedla deweloperskie, w nich budowało się nowoczesne szkoły, placówki kultury. Proszę się przejechać po kraju – w rejonie Warszawy, Bydgoszczy, Krakowa czy Poznania łatwo zobaczycie do 50 kilometrów od centrów metropolii wielkie firmy, magazyny, nowoczesne trasy i dojścia autostradowe. Dalej jest co najmniej skromnie. Biednie. Metropolie mając wielkie pieniądze, wyższe uczelnie, ośrodki naukowo-badawcze wysysają z prowincji młodych, wykształconych, przedsiębiorczych ludzi. Na prowincji zostają emeryci, absolwenci o mniejszej sile przebicia i licencjaci z państwowych wyższych szkół zawodowych.
Przez lata od reformy Buzka,  a więc od 1999 roku prowincja się pauperyzuje i staje się coraz bardziej bierna. Podam przykład: województwo wielkopolskie jest bogate i gospodarne. Poznań jest aglomeracją z dużymi środkami finansowymi. Marszałek rozdziela środki rozwojowe wokół aglomeracji, natomiast byłe województwa otrzymują środki wspierające. Proporcja jest taka: aglomeracja kalisko-ostrowska otrzymała 3,5 mld zł. a byłe miasta wojewódzkie – Konin, Leszno i Piła na otarcie łez po 100 milionów złotych. Czas leci, dysproporcje się pogłębiają. To dotyczy wszystkich aglomeracji metropolitalnych w Polsce.
Te różnice o których ledwie sygnalizuję spostrzegł Kaczyński i jego Prawo i Sprawiedliwość. Tej biedniejącej prowincji rzucił garść budżetowych pieniędzy i zyskał niesłychane poparcie graniczące z uwielbieniem. Ta prowincjonalna bieda i beznadzieja to rezultat zadufania i pogardy dla prowincji ze strony liberałów PO i jej podobnych. 
Dlatego z taką nadzieją podszedłem do zapowiedzi Rafała Trzaskowskiego o wyrównywaniu różnic. Gdyby w tej krótkiej intensywnej kampanii owo wyrównywanie zwerbalizował w formie jakiegoś programu, jego wynik byłby zdecydowanie lepszy i być może bylibyśmy w nieco innej Rzeczpospolitej.

Ryszard Sławiński

 

 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 32 gości 

Statystyka

Odsłon : 7612102

Temat dnia

Wołyń to nie historia

W czasach Związku Radzieckiego na Ukrainie nie mówiono o zbrodni wołyńskiej, ale równocześnie aktywnie tępiono banderyzm i nacjonalizm. Po uzyskaniu niepodległości Ukraina wróciła do tych ideologii. Krytykowanie Bandery jest prawem karane. Do panteonu ukraińskiego weszły nazwiska zbrodniarzy odpowiedzialnych za ludobójstwo Polaków. Mają swoje ulice, pomniki, nauczanie w szkołach.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 25 stycznia 2025 roku w Warszawie zebrała się Rada Naczelna PPS. Tematem głównym obrad była sprawa przyjęcia ostatecznych dokumentów organizacyjnych przed zbliżającym się XLV Kongresem Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 stycznia 2025 roku odbyła się w Katowicach konferencja „Blaski i cienie Polski Ludowej”. Została ona zorganizowana przez Stowarzyszenie Pokolenia, Stowarzyszenie Spadkobierców Polskich Kombatantów II Wojny Światowej, Polski Ruch Lewicowy i Kluby Myśli Polskiej.

Więcej …
 

W dniu 15 grudnia 2024 roku w Warszawie odbyła się konferencja sprawozdawczo-wyborcza organizacji warszawskiej PPS w ramach przygotowań do XLV Kongresu PPS.

Więcej …
 

W dniu 14 grudnia 2024 roku w Warszawie obradowała Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad były przygotowania do XLV Kongresu PPS na wiosnę 2025 roku, wybory prezydenckie w Polsce 2025 roku oraz problemy polityczne towarzyszące procesom porządkowania państwa po ubiegłorocznych wyborach parlamentarnych.

Więcej …
 

W dniach 26-28 listopada 2024 roku w Nałęczowie pod przewodnictwem prof. Marii Szyszkowskiej odbyła się konferencja naukowa pt. „Piękno w czasie nieodczytanym”, w której uczestniczyło kilkudziesięciu pracowników nauki, dziennikarzy, działaczy społecznych z całego kraju.

Więcej …
 

Polska Partia Socjalistyczna uczciła w dniu 11 listopada 2024 roku Dzień Niepodległości - 106 rocznicę odrodzenia Państwa Polskiego po 123 latach rozbiorów.

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2024 roku przedstawiciele PPS z udziałem innych ugrupowań lewicy złożyli wieńce pod pomnikiem Ignacego Daszyńskiego, pierwszego premiera rządu jedności narodowej utworzonego z inicjatywy PPS przed 106 laty w Lublinie.

Więcej …
 

W dniu 30 października 2024 roku  profesor Andrzej Werblan ukończył 100 lat. Jest ostatnim żyjącym członkiem Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej (RN PPS) z lat 40-stych.

Więcej …
 

W dniu 29 października 2024 roku, w przededniu Święta Zmarłych, delegacja Polskiej Partii Socjalistycznej z sen. Wojciechem Koniecznym na czele złożyła kwiaty na grobie Kazimierza Pużaka na warszawskich Powązkach.

Więcej …
 

W dniu 26 października 2024 roku w Warszawie obradowała Rada Naczelna PPS.  Przedmiotem obrad było przyjęcie skorygowanego kalendarza przygotowań do XLV Kongresu zwyczajnego Partii, który planowany jest na I kwartał 2025 roku.

Więcej …
 

W dniu 17 października 2024 roku w Warszawie zebrało się Prezydium RN PPS. Podjęto zagadnie ni aktualne – sytuacji politycznej w kraju i uwarunkowań międzynarodowych.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 7 października 2024 roku odbyło się posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS poświęcone zakończeniu ewidencji PPS na Mazowszu w związku z zaplanowanym na I kwartał 2025 roku Kongresem PPS.

Więcej …