Uczucia negatywne w kulturze mediów

Drukuj PDF

Jan Stępień
Felieton - Okiem pisarza

Historia ludzkości to dzieje nieustannych wojen. Ich źródłem jest nienawiść. Mimo nawoływań do braterstwa i do miłości bliźniego, zaznacza nasze dzieje nienawiść. Prasa, radio, film, telewizja, internet chętnie przytaczają obrazy ludzkiej agresji. Ma ona rozmaite barwy. Ale niewątpliwe jest to, że uczucia negatywne mocniej i szybciej cementują jednostki niż uczucia pozytywne. Integracja nieznanych sobie ludzi, o różnych profesjach i światopoglądach  następuje szybko, gdy wskaże się im wspólnego wroga.
Sport uszlachetnia, a jednocześnie w czasie meczów piłki nożnej dochodzi niejednokrotnie do drastycznych zachowań kibiców. Można także obserwować brutalną grę piłkarzy. Podobnie dzieje się podczas spotkań rozgrywanych w innych dyscyplinach sportu, ale mniej drastycznie niż podczas meczów piłkarskich, skupiających wielotysięczne rzesze ludzi. Z szybkością płonącej zapałki spokojni kibice przeobrażają się często we wrogie sobie obozy.

Przypomnę, że stosunkowo nie tak dawno, powstał termin wojny futbolowe. Miały one miejsce w Ameryce Południowej, gdzie piłka nożna jest traktowana w sposób niemal sakralny. U podłoża fanatyzmu, który dał o sobie znać, zawsze leży nienawiść.
Sport ma pozytywne strony, ponieważ pozwala wyrzucić z siebie nadmiar energii, którą w pewnych okolicznościach może przybrać formę nienawiści do drugiego człowieka. Niechęć, fanatyzm, nienawiść bywa motywacją w pokonywaniu przeciwników.
Niemiecki filozof Sturm zalecał w XX wieku uprawianie sportu aż do ryzyka śmierci, by dawać na takiej drodze upust negatywnym uczuciom. Jego zdaniem rozwój dyscyplin sportowych zagrażających życiu byłby sposobem powstrzymywania ludzkości przed prowadzeniem wojen. Zdaniem niejednego myśliciela są mitem poglądy o społecznym charakterze ludzkiej natury. Dlatego też na przykład rajdy samochodowe powszechnie uprawiane sprzyjałyby rozładowywaniu tego, co w nas aspołeczne. Rajdy te skupiają wielotysięczne rzesze kibiców, którzy są złaknieni nie tylko samochodowej rywalizacji, ale również wypadków, które mają miejsce na torach wyścigowych. Innym przykładem sportu, który służyłby wyżej określonemu celowi mogą być wspinaczki wysokogórskie.
Wyświetlanie filmów, w których często dochodzi do głosu zawiść i nienawiść, pobudza zastępcze wyładowywanie przeżyć negatywnych. Telewidz utożsamiający się z bohaterem filmowym przenosi swoje destrukcyjne przeżycia na negatywnego bohatera. Po projekcji może czuć się oczyszczony. Bywa również odwrotnie, Wzrastająca liczba filmów z obrazami przemocy i nienawiści emitowanych w telewizji, spowodowała znaczne nasilenie gwałtów, napadów i zabójstw. Obrazy telewizyjne mogą nie tylko pobudzać albo rozładowywać stany negatywne, ale także wyciszać je. Pokazywane są bowiem osoby nietypowe, które starając się zrozumieć zarazem uczymy się  je tolerować.
Zapewne znacznie więcej pojawiłoby się życzliwości w życiu publicznym gdyby była w nas zgoda dla tego, co nietypowe. To, co odmienne powinno stawać się dla nas powodem dla zastanowienia, a  więc nie wywoływać agresji.
Obrazy nienawiści i zawiści wyraźnie są przedstawiane w westernach. Właściwie każdy film tego gatunku w pośredni lub bezpośredni sposób przedstawiał zawiść i nienawiść. W westernach nienawiść miała podłoże rasowe. Dla białych Indianin był człowiekiem, którego można było bezkarnie zabijać. Trzeba zaznaczyć, że widok skrzywdzonego Indianina w westernach nie wywołuje z reguły współczucia widzów.
Prasa także atakuje różnorodnością informacji, w  których dużo miejsca zajmują wydarzenia „mrożące krew w żyłach”. Chcąc przyciągnąć czytelników, prasa „żeruje” na wydarzeniach, których istotą jest ludzka przemoc.
Będąc kiedyś w londyńskim Gabinecie Figur Woskowych u Madame Tuessaud obserwowałem zachowanie ludzi zwiedzających salę tortur. Są tam zebrane wymyślne narzędzia im służące, a także słychać odgłosy wydawane przez torturowane osoby. Znamienne, że wiele osób słuchało przeraźliwego krzyku z zadowoleniem na twarzy, mimo że ten efekt akustyczny stawał się doznaniem niemal rzeczywistym.
Dużą popularnością cieszą się komiksy wydawane często w wyższych nakładach niż prasa codzienna.  W bardzo wielu z nich można oglądać historyjki opowiadające o zawiści i nienawiści. Przemoc, zawiść, nienawiść przybierają w nich wymiar monstrualny. Komiksy wykorzystują też tematykę science-fiction. Niestety, wzmagają one bezmyślność i  pobudzają uczucia, które należałoby w sobie przezwyciężąć. Moim zdaniem radio, to środek masowego przekazu, który niepomiernie słabiej pobudza w nas agresję niż pozostałe, wspomniane tu media. Radio nie jest nastawione na epatowanie przejawami patologii ludzkiego życia.
W każdym człowieku tkwią uczucia ambiwalentne.  Które z nich dopuścimy do głosu, to w pewnej mierze zależy również od oddziaływania mediów. One działają niczym katalizator. Wszak wizualne oddziaływanie dostarcza mocniejsze bodźce, obrazy zawiści i nienawiści są bardziej sugestywne niż ich opis. Z tego powodu kultura mediów budzi niepokój, bo może być nasycana treściami wzmagającymi fanatyzm, prowadzący do nienawiści.

Jan Stępień

 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 32 gości 

Statystyka

Odsłon : 7612080

Temat dnia

Wołyń to nie historia

W czasach Związku Radzieckiego na Ukrainie nie mówiono o zbrodni wołyńskiej, ale równocześnie aktywnie tępiono banderyzm i nacjonalizm. Po uzyskaniu niepodległości Ukraina wróciła do tych ideologii. Krytykowanie Bandery jest prawem karane. Do panteonu ukraińskiego weszły nazwiska zbrodniarzy odpowiedzialnych za ludobójstwo Polaków. Mają swoje ulice, pomniki, nauczanie w szkołach.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 25 stycznia 2025 roku w Warszawie zebrała się Rada Naczelna PPS. Tematem głównym obrad była sprawa przyjęcia ostatecznych dokumentów organizacyjnych przed zbliżającym się XLV Kongresem Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 stycznia 2025 roku odbyła się w Katowicach konferencja „Blaski i cienie Polski Ludowej”. Została ona zorganizowana przez Stowarzyszenie Pokolenia, Stowarzyszenie Spadkobierców Polskich Kombatantów II Wojny Światowej, Polski Ruch Lewicowy i Kluby Myśli Polskiej.

Więcej …
 

W dniu 15 grudnia 2024 roku w Warszawie odbyła się konferencja sprawozdawczo-wyborcza organizacji warszawskiej PPS w ramach przygotowań do XLV Kongresu PPS.

Więcej …
 

W dniu 14 grudnia 2024 roku w Warszawie obradowała Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad były przygotowania do XLV Kongresu PPS na wiosnę 2025 roku, wybory prezydenckie w Polsce 2025 roku oraz problemy polityczne towarzyszące procesom porządkowania państwa po ubiegłorocznych wyborach parlamentarnych.

Więcej …
 

W dniach 26-28 listopada 2024 roku w Nałęczowie pod przewodnictwem prof. Marii Szyszkowskiej odbyła się konferencja naukowa pt. „Piękno w czasie nieodczytanym”, w której uczestniczyło kilkudziesięciu pracowników nauki, dziennikarzy, działaczy społecznych z całego kraju.

Więcej …
 

Polska Partia Socjalistyczna uczciła w dniu 11 listopada 2024 roku Dzień Niepodległości - 106 rocznicę odrodzenia Państwa Polskiego po 123 latach rozbiorów.

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2024 roku przedstawiciele PPS z udziałem innych ugrupowań lewicy złożyli wieńce pod pomnikiem Ignacego Daszyńskiego, pierwszego premiera rządu jedności narodowej utworzonego z inicjatywy PPS przed 106 laty w Lublinie.

Więcej …
 

W dniu 30 października 2024 roku  profesor Andrzej Werblan ukończył 100 lat. Jest ostatnim żyjącym członkiem Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej (RN PPS) z lat 40-stych.

Więcej …
 

W dniu 29 października 2024 roku, w przededniu Święta Zmarłych, delegacja Polskiej Partii Socjalistycznej z sen. Wojciechem Koniecznym na czele złożyła kwiaty na grobie Kazimierza Pużaka na warszawskich Powązkach.

Więcej …
 

W dniu 26 października 2024 roku w Warszawie obradowała Rada Naczelna PPS.  Przedmiotem obrad było przyjęcie skorygowanego kalendarza przygotowań do XLV Kongresu zwyczajnego Partii, który planowany jest na I kwartał 2025 roku.

Więcej …
 

W dniu 17 października 2024 roku w Warszawie zebrało się Prezydium RN PPS. Podjęto zagadnie ni aktualne – sytuacji politycznej w kraju i uwarunkowań międzynarodowych.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 7 października 2024 roku odbyło się posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS poświęcone zakończeniu ewidencji PPS na Mazowszu w związku z zaplanowanym na I kwartał 2025 roku Kongresem PPS.

Więcej …