Sylwester  Szafarz

Uwagi wstępne

Aktualny kryzys i nieład globalny nęka, w niemałym stopniu, również Unię Europejską i jej państwa członkowskie, szczególnie nowe, łącznie z Polską (rosnące zadłużenie, syndrom neokolonialny, utrata suwerenności i in.). Widać jaskrawo, iż Unia nie była i nie jest dostatecznie przygotowana, silna i zręczna, aby przeciwstawić się kryzysowi i chaosowi europejskiemu i globalnemu, nie dopuścić do niego, albo też złagodzić jego konsekwencje – wespół z innymi wielkimi mocarstwami, krajami członkowskimi, głównymi organizacjami międzynarodowymi, kontynentami itp. Nic, przeto, dziwnego, że kryzys uderza dość mocno w samą Unię i jeszcze bardziej osłabia możliwości jej oddziaływania na bieg wydarzeń w świecie oraz realizowania jej ambicji supermocarstwowych.
Wielopłaszczyznowy kryzys w UE jest już bezprecedensowo niebezpieczny – do tego stopnia, że może grozić całkowitą degeneracją i rozpadem Unii. Brexit jest tego wymownym zwiastunem. UE powstała i uległa znacznemu rozszerzeniu w nadziei, że ewolucja naszej cywilizacji i bieg wydarzeń na arenie międzynarodowej przypominać będzie raczej sielankę, a nie wszechobecny nieład, kryzys i chaos. Do tego UE nie była przygotowana i nic dziwnego, że jest ona całkowicie bezradna i bezsilna w obliczu tak groźnych wydarzeń współczesności (wojna gospodarcza, dysproporcje rozwojowe, problem uchodźców, zagrożenie terrorystyczne, zmiany klimatyczne, zwrot na prawo, spory z USA itp.).

Norman Tabor

Przez wiele lat za niepisany historyczny dogmat uchodziła teza o śmierci prezydenta Salvadora Allende w następstwie samobójczej serii z karabinka automatycznego AK. Historyczni i ideologiczni profani nie byli w stanie wyjść poza ścisłe ograniczenia dogmatyzmu i wdać się w uczciwą debatę na temat śmierci prezydenta. W ostatnich latach coraz częściej pojawiają się alternatywne opisy dramatu, jaki rozegrał się w salach pałacu La Moneda. Dysputa niestety ogranicza się niemal wyłącznie do Chile, gdzie nie jest ona wolna od bieżącej polityki.
Chile podobnie jak Polska jest miejscem ostrego sporu dotyczącego najnowszej historii kraju, w lokalnej polityce działają jeszcze nieliczni apologeci junty wojskowej Augusto Pinocheta. Wydaje się jednak, że nieistniejący już konserwatywny reżim jeszcze więcej fanów ma pośród polskiej prawicy, począwszy od zwolenników PiS-u, po „korwinistów” i narodowców. Ci sami, którzy mówią o „wstawaniu z kolan”, hołubią satelicki reżim podporządkowany Stanom Zjednoczonym.

Maksymilian Podstawski

Polityczna definicja „Europy Środkowej” nie zawsze była oczywista. Obecnie jest to obszar między Rosją, Niemcami, Włochami a Turcją. Terminem „Europa Środkowo-wschodnia” należałoby, moim zdaniem, definiować obszar – Europa Środkowa + Ukraina i Białoruś. Wraz z końcem II wojny światowej Niemcy pożegnały się z marzeniami o Mitteleuropie i odtąd w skład Europy Środkowej nie wchodzą.
Prób poddania Europy Środkowej dominacji niemieckiej było trzy (przed I wojną, podczas I wojny i podczas II wojny światowej). Ostatnia zakończyła się w 1945 roku. Bezpośrednio przed II wojną, podczas wojny i po wojnie w Europie Środkowej miały miejsce próby federalizacji regionu. Nie były to nowe koncepcje, bo sięgały wstecz co najmniej do XIX wieku, a nawet wcześniej. Ich przykładem była nieudana, niestety, próba utworzenia konfederacji polsko-czechosłowackiej i konfederacji grecko-jugosłowiańskiej, które w przyszłości miały się połączyć. Spoiwem, które łączyło wówczas te zamiary był, przede wszystkim strach – obawa przed Niemcami i Związkiem Radzieckim (Rosją).

Janina Łagoda

Niekwestionowanym prawem wyborczych zwycięzców jest moderowanie na swój sposób zasad funkcjonowania instytucji państwa. Metodologia ingerowania w zastane struktury ma różne oblicza. Dla jednych to kosmetyka niwelująca niedoskonałości, dla innych to burzycielski amok. Ten drugi wariant przylgnął do aktualnie rządzących, którzy już na wstępie wzruszyli posady działów państwa wedle nieodgadnionego modułu z podsypką zemsty. Ingerencja w oświatę, szkolnictwo wyższe, sądownictwo, wojsko, policję, służby specjalne, media etc. oznajmia, że skala restauracji państwa zaczyna przerastać możliwości intelektualne firmy remontowej z Nowogrodzkiej, a to już zapowiedź nowego przetargu. Program ambitny, co kontrowersyjny, bo ćwiartuje społeczne więzi i preferuje izolację Polski w świecie, skąd płyną impulsy hossy lub bessy. Już doświadczamy upokorzeń, a zysków żadnych. Refleksji ze strony władców brak. Jeśli się pojawiają, to w otoczce sarkazmu. Ambicją rządzących jest również reformowanie na własną modłę Unii Europejskiej. Chyba odżył romantyczny kult Winkelrieda Narodów, któremu towarzyszył okrzyk: Droga do Wolności.
Wątpliwe, aby był to patent na sukces Polski. A już na pewno nie stanie się nim premierowskie hasło o chrystianizacji Europy. Efektem tego będzie co najwyżej kolejny uduchowiony rozdział w historii polskiej literatury z trudnym przekładem na rzeczywistość.

Norman Tabor

Emmanuel  Macron jest prezydentem Francji od 14 maja 2017 roku. Przed wyborami wiele obiecywał i robił bardzo dobre wrażenie. Jak prezydentura wygląda z perspektywy minionego roku? Nie jest kolorowo i nie zanosi się na to, żeby coś się zmieniło. Notowania prezydenta lecą łeb na szyję. O ile jeszcze w maju 2017 roku prezydent mógł się cieszyć aż 66% poparciem , to na chwilę (sierpień 2018) obecną równo 66% Francuzów jest niezadowolonych z prezydentury . Większym poparciem społecznym cieszy się nawet urzędujący premier Edouard Philippe, który wywodzi się z konserwatywno-liberalnej partii Republikanie.

Sylwester Szafarz

Znane przekleństwo (chińskie i żydowskie): „obyś doczekał ciekawych czasów…” nabiera bezprecedensowej i niezwykle groźnej wymowy w I ćwierćwieczu XXI wieku. Obecnie cywilizacja ludzka zdaje się upodabniać do sławetnych lemurów z Madagaskaru, które – z niewiadomych przyczyn – pędzą pewnego dnia do oceanu i toną w jego otmętach. Z tą wszakże zasadniczą różnicą, iż – w przypadku ludzi – przyczyny owego szaleńczego i zgubnego opętania i popędu  są dobrze znane, a ich dalekosiężne i bardzo prawdopodobne konsekwencje – też. Najwyższy czas, aby powstrzymać i odwrócić drastyczne efekty „syndromu lemurów” w odniesieniu do ludzi, choć mam poważne wątpliwości, czy jest to jeszcze możliwe w obecnym stanie rzeczy globalnych?

Maria Szyszkowska

Do niedawna Sąd Najwyższy i Trybunał Konstytucyjny nie był obecny w rozgrywkach politycznych. Trójpodział władzy państwa również nie interesował ogółu społeczeństwa. Przypomnę, że problem związany z tymi Sądami wywołała PO lękając się możliwej przegranej w ostatnich wyborach. Ten lęk spowodował, że rządząca uprzednio koalicja przedterminowo wybrała dwóch sędziów do Trybunału Konstytucyjnego naruszając przepisy prawne.
Z kolei PiS, w trosce o wprowadzanie zapowiadanych ustaw reformujących polską rzeczywistość, zmienia pospiesznie wymiar sprawiedliwości. Możliwa bowiem byłaby sytuacja blokowania uchwalanych przez parlament ustaw, przez Trybunał Konstytucyjny obsadzony sędziami upolitycznionymi, sprzyjającymi powrotowi rządów PO-PSL.

Felieton - Moja Polska
Jan Herman

Jasne że nie! Ale od jakiegoś czasu niektórym trzeba to wyjaśniać. Zatem spróbujmy.
Przyrównanie jednej partii do drugiej wzięło się stąd, że ta młodsza i nowsza ma decydującą przewagę w organach władzy (a gdzie jeszcze nie ma – szybko nadrabia „niedociągnięcia”), i z wykorzystaniem tej przewagi realizuje rozmaite projekty bez oglądania się na zwyczajowe procedury, co drażni pozostałe ugrupowania, więc podnoszą larum w sprawie łamania prawa i Konstytucji.
Nie łamie. Tak jak autorzy Stanu Wojennego nie łamali prawa ogłaszając za pomocą konstytucyjnego organu wprowadzenie owego Stanu, kiedy on już jakiś czas trwał. Zdrowy rozsądek podpowie każdemu, że ogłoszenie Stanu zanim się go wprowadziło – uczyniłoby całą operację śmieszną i nieudaną. Podobnie z porażającym tempem PiS-owskiej legislacji.

Jan Herman

W Polsce – właśnie teraz – POWINNA TRWAĆ debata na temat samorządności. Nie trwa, choć „szumi”. Powody, dla którego stawiam taki postulat – są liczne, ograniczę się do następujących:
1.       Zbliża się „jesień samorządowa”, czyli wyborcze, albo raczej „głosowaniowe” rozdanie prerogatyw w administracji lokalnej, czyli w placówkach generowania i zarządzania ok. 3000 budżetów zwanych lokalnymi i ok. 3000 „wykazami majątku wspólnego” (komunalnego, municypalnego, państwowego przekazanego powierniczo pod zarząd lokalny);
2.       W Polsce instytucja Samorządu (samoorganizacji wspólnoty lokalnej w postaci społeczności terytorialnej lub wspólnoty środowiskowej, branżowej, gospodarczej) jest konstytucyjnie co najmniej „niedokończona” (to słowa Prof. J. Regulskiego), jej przebudowę zakończono na ogólnikach opatrzonych konkretną siecią placówek sub-rządowych kontrolowanych przez RIO;

Z Dorotą Gardias, przewodniczącą Forum Związków Zawodowych, rozmawia Przemysław Prekiel

Gratuluję Pani przewodniczącej objęcia ponowie przewodnictwa Forum Związków Zawodowych. Jakie cele i wyzwania przez trzecią centralą związkową w Polsce?

Dziękuję za życzenia. Dla mnie osobiście to w dużej mierze kontynuacja tego, co robiłam w poprzedniej kadencji. Przed nami ustawa o związkach zawodowych, które wchodzi w życie. Wyzwaniem będzie również przewodnictwo w Radzie Dialogu Społecznego, które najprawdopodobniej obejmiemy jako FZZ w listopadzie.

Czym przyciąga Forum Związków Zawodowych? Jest to najmłodsza centrala w Polsce.

Jesteśmy przede wszystkim niezależni i apolityczni. Co nie można powiedzieć o tych dwóch centralach. Dla nas najważniejszy jest pracownik, bez względu na to, czy głosuje na PiS, PO, PSL, SLD czy Kukiz15. Forum Związków Zawodowych nie angażuje się w sprawy światopoglądowe i polityczne. Uznajemy bowiem, że naszą domeną jest przede wszystkim ochrona ludzi pracy. Weźmy Solidarność. To jest dla mnie nowe rozdanie w kwestii funkcjonowania związków zawodowych. Nie pamiętam czasów, po 1989 roku, kiedy to jakiś związek zawodowy miał tak duży wpływ na rządzących. Z kolei związki OPZZ z SLD są znane od lat. My staramy się być związkiem zrównoważonym i obiektywnym.

Felieton – Ekonomia a życie
Zdzisław Bombera

Tezę zawartą w powyższym tytule, uważa się na ogół za główne prawo ekonomii, ale nie gospodarki. Skądinąd znamy tezę, że polityka nie może nie mieć prymatu nad ekonomiką.
Rządy Prawa i Sprawiedliwości w pełni realizują powyższą normę o czym świadczą ważne kierunki polityki gospodarczej. Oto mamy realizowaną koncepcję 500+, co obejmuje dominującą część rodzin bez ograniczenia ich dochodowości. W powyższej koncepcji mieści się wersja mieszkanie +. Zapowiedziano 300+ jako wyprawki szkolne dla dzieci i młodzieży. Zanosi się, że to w miejsce wcześniej realizowanej koncepcji darmowych podręczników. W tym wyraża się rządowa polityka prorodzinna i prokreacyjna.