Felieton – My socjaliści
Andrzej Ziemski

Obchody rocznicowe związane z odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 roku i wydarzenia wcześniejsze skłaniają do kilku ważnych refleksji. Warto w nich nawiązać do trzech istotnych wydarzeń z przełomu XIX i XX wieku, które stanowią również współczesne tło historyczne.
Pierwsze to powstanie w roku 1892 (listopad) w Paryżu Polskiej Partii Socjalistycznej, która wskazała dwa ważne zadania polityczne: walka o niepodległość i walka o sprawiedliwość społeczną. Po raz pierwszy w historii połączono w praktyce elementy klasowe i narodowe, co pozwoliło na powstanie mechanizmu włączenia szerokich rzesz społecznych w walkę o odzyskanie niepodległości.
Drugie to wielka demonstracja robotnicza zorganizowana przez Organizację Bojową PPS w dniu 13 listopada 1904 roku w centrum Warszawy na Placu Grzybowskim, która była chrztem bojowym dla rodzącego się od kilkunastu lat ruchu protestu przeciw kapitalizmowi widzianemu z pozycji klas pracujących i przeciw zniewoleniu narodowemu Polaków. Protest zorganizowany wówczas, okupiony krwią robotniczą, zapoczątkował wydarzenia określane w historii jako Rewolucja 1905 roku.

Grzegorz W. Kołodko

Pięć wieków temu – 6 września 1522 roku – Juan Sebastián Elcano wrócił do Sewilli na pokładzie żaglowca „Victoria”, jedynego z pięciu, na których stamtąd trzy lata wcześniej wyruszyła odważna wyprawa Ferdynanda Magellana dookoła świata, którego kulistości wtedy wciąż jeszcze wielu nie dawało wiary. Wkrótce potem słońce już nigdy nie zachodziło nad imperium królów Hiszpanii, Karola V i Filipa II. Powstawały i ewoluowały też inne imperia. Nadeszła epoka globalizacji, choć nikt tego procesu, którego sens uchwycić można tylko w kategorii czasu, wówczas tak nie nazywał.  

Istota globalizacji

Globalizacja niejedno ma oblicze, dlatego też napotkać można różne jej definicje. Inaczej niż geograf określi ją socjolog, odmiennie opiszą prawnik i kulturoznawca, a jeszcze inaczej politolog i ekonomista. I każdy z nich ma prawo do własnej definicji, ponieważ jest kategorią wielowymiarową i choć dla nas najważniejsza jest ta ekonomiczna, to by pojąć dobrze jej istotę, trzeba nieustannie pamiętać także o wymiarach demograficznym, ekologicznym, społeczno-kulturowym i politycznym. Mamy z tym kłopoty, gdyż nauki społeczne, a więc i nasza piękna ekonomia, mają trudności z nadążaniem z wyjaśnianiem szybko zmieniającej się rzeczywistości, a tym bardziej z wywieraniem wpływu na to, w którą stronę ona zmierza.

Jan Herman
Felieton - Moja Polska

Jestem Środkowo-Europejczykiem, i nie jest to zdanie napisane w trosce o to tylko, by mnie prawidłowo kojarzono z „adresem”, ale po to, by wskazać na różnicę między trójkątem Paryż-Londyn-Rzym – a czworokątem: Praha-Kraków-Budapeszt-Zagrzeb. Dla tych mniej obeznanych – niech ważna okaże się informacja, że w miastach tych funkcjonują najstarsze w tej części świata uniwersytety (ich paletę uzupełnia Wilno, Lwów, Dorpat – a Wiedeń wydaje się dobrym zwornikiem obu paradygmatów kulturowo-cywilizacyjnych.
Europa Środkowa rozpościera się w przestrzeni między Słowiańszczyzną, Germanią i Bizancjum.

Janina Łagoda

Zatarg, będący kąkolem w społecznym dialogu, stał się dziś głównym sposobem zarządzania państwem. Ekstensywne to i wyświechtane narzędzie, nadużywane w politycznych obrachunkach, jest znane od niepamiętnych czasów. Było traktowane jako skrajność w drodze do zwycięstwa, bądź niespodziewanej klęski. Nastąpił renesans tego nikczemnego spektaklu. Skutków politycznych zawirowań wprawdzie nie sposób przewidzieć, ale kłótnia w polskich warunkach urosła do miana strategicznego oręża rządzącej partii. Konfliktowanie społeczeństwa jest prymitywnym, ba perfidnym i przerażającym sposobem zdobywania wyborczych kartek. Koncyliacja, jako jeden z ważkich warunków społecznego postępu znalazła się w matni znaczonej tragizmem. Taki to wybór wicepremiera od bezpieczeństwa państwa o milczącym statusie w sprawach ważkich dla losów kraju. Przypomina to mentalność strażaka-piromana.

Sylwester  Szafarz                   

Geneza historyczna

Kompromitująca klęska kowbojskiej polityki i strategii USA (oraz sojuszników) w Afganistanie - to największy polityczno-militarny skandal globalny współczesności. Stany mają wielkiego pecha i tzw. niefart w swych wojnach prowadzonych na odległych obszarach „działań bojowych” w Azji. Wszystkie te poprzednie wojny (koreańska, wietnamska, iracka, irańska, syryjska itp.) były sromotnie przegrane przez USA (z wyjątkiem jednej, antyjapońskiej - 2 bomby atomowe!). Jest jeden ważny, acz przemilczany aspekt sprawy afgańskiej, o którym warto wspomnieć, a mianowicie: USA otoczyły Chiny wianuszkiem ok. 25 swych baz wojskowych. Afganistan był najważniejszą spośród nich. Wspólna granica afgańsko-chińska to tylko 76 km. Obecność wojsk amerykańskich w tym kraju, tuż obok Chin, była jako sławetny amerykański Colt przystawiony do skroni chińskiej. To się skończyło. Wiele świadczy już o tym, iż stosunki chińsko-afgańskie ulegną normalizacji w nowych warunkach.

Andrzej Ziemski

Współczesny świat i jego przyszłość jest cały czas wielką zagadką. Od wieków trwa wyścig w prognozowaniu przyszłości. I choć znajomość i prawidłowa ocena mega trendów w polityce, ekonomii czy nauce jest niezwykle przydatna, to nie daje się uniknąć często rażących błędów w głoszonych prognozach zarówno krótko, jak i długoterminowych. Z tą sytuacją mamy do czynienia także współcześnie. Świat bowiem w wyniku kryzysu ekonomicznego w latach 2008-2009, pandemii Covid-19 aktualnie i trwale wpisanej w rozwój rywalizacji, znalazł się w sytuacji wymagającej poważnych, długofalowych decyzji i porozumienia głównych globalnych sił politycznych i gospodarczych, jak też organizacji międzynarodowych, mających realny wpływ na rozwój. Czy jest możliwe takie porozumienie i w jakim kierunku ono pójdzie – nie wiemy. Od niego zależy przyszłość planety i całej cywilizacji. Widać na horyzoncie pewne nadzieje na porozumienie, ale również występują zagrożenia dla pokoju i spokoju społecznego.

Sylwester  Szafarz

CZARNY REALIZM

Opracowanie dotyczy wizji nieuchronnego samobójstwa ekologicznego naszej cywilizacji. Obecnie bardzo głośno o tym na całym świecie. Grzmią tysięczne rzesze uczonych oraz, np., Antonio Guterres, Sekretarz Generalny ONZ („czerwone światło i alarm dla ludzkości…”) oraz miss Greta Thunberg, znana działaczka ekologiczna. Ale zwykłym (średnim) Ziemianom to raczej niezmiennie „zwisa kalafiorem” - a niech tam oni sobie pogadają…;  tymczasem wzrasta już o prawie 2st.C, czyli „szybciej niż planowano”, średnia temperatura atmosfery ziemskiej i wód oceanicznych; szybciej też podnosi się ich poziom.
Latoś mamy już w PL i w EU klimat tropikalny, którego doświadczałem codziennie pracując w Wietnamie Południowym (Ho Chi Minh Ville, d. Sajgon). Zalanie grozi, m.in., Szczecinowi, Trójmiastu i Żuławom. Ziemia się pali pod nogami - od Australii, poprzez Syberię, rejon Morza Śródziemnego aż po Kalifornię oraz zachodnie obrzeża USA i Kanady. Szaleją klęski żywiołowe (szczególnie susze, tajfuny, ulewy i powodzie), nawet w Niemczech, w których (niby) „Ordnung muss sein”. O „Global Warming” zaczytywałem się pasjami już 30 lat temu. Ostrzegałem ludzi. Kwitowali to ironicznym uśmiechem - „ty jesteś niepoprawnym pesymistą” - powiadali. A nieprawda - jestem poprawnym i umiarkowanym realistą. I to się sprawdza.

Zdzisław Bombera
Felieton – Ekonomia i życie

Pewna politolożka, ład skojarzyła ze słowem ładnie. Nie będę wyjawiał jej nazwiska, ale to nie był mój pomysł. Czyli w Polsce ma być ładnie. A jak będzie??
Zauważmy, że władze nie dokonywały oceny realizacji „Programu Dobra Zmiana’’. Chyba, że ocena jest pośrednia, wynikająca z treści dziesięciu punktów programu pod nazwą Polski Ład. Myśl przewodnia tego programu sprowadza się do zmniejszenia nierówności w społeczeństwie, i cel – osiągnięcia standardu poziomu życia na zachodzie Europy.
Takie zamierzenie, jak wiadomo znajdowało się u podstaw programowych Polski Ludowej. Nie było to odkryciem, Lecz naśladownictwem. Odnotowuje taką prawdę historia. Oto, jak dowiadujemy się z Biblii, historyczni Izraelici wprowadzali urawniłowkę, czy wyrównywarkę (Marcin Madczak) co 50 lat. „cały ten rok 50 będzie dla was rokiem jubileuszowym”.

Janina Łagoda

Wiele wskazuje na to, że im bardziej partię rządzącą przytłaczają rozterki, z tym większą determinacją pławi się w propagandowych eliksirach – ale to zaledwie chwilowy błogostan odległy od realności. Dotąd nie znaleziono skutecznego sposobu na  neutralizację owych dolegliwości, choć pretoriańskich ratunkowych pomysłów było wiele. Zdarzenia można co najwyżej objaśniać, interpretować, wzbogacać okolicznościami wówczas im towarzyszącymi i późniejszymi również, lecz zakusy profilowania minionego czasu na sloganowe potrzeby bieżącej polityki są niestety cynizmem, uprawianym z zawziętością przez rozliczne partyjne konsorcja, włącznie z warszawską Nowogrodzką giełdą. Okazuje się, że ponoć w jedynym narodowym młynie tam pracującym, zainstalowane rzeszota mają przeróżne wybiórcze otwory dla przesiewu patriotycznych zachowań wobec przeszłości, dnia dzisiejszego i perspektyw. Wspólnym mianownikiem jest wypełniająca je partytura jałowych bogoojczyźnianych tonów, zaś praktyka infantylnością tchnie, jak chociażby ów symboliczny przypadek dzierżawienia przez rządzącą partię swojej centralnej siedziby od izraelskiego właściciela, przed chwilą wykupionej przez polską spółkę hotelarską, co również ocieka tandetą wobec pisowskich deklaracji o suwerenności.

Maria Szyszkowska
Felieton – Polityka bez masek

Korzeniami kultury europejskiej jest filozofia, która powstała w starożytnej Grecji oraz zasady prawne sformułowane w starożytnym Rzymie. Podkreślam to, ponieważ często błędnie wskazuje się na chrześcijaństwo jako korzenie naszej kultury.
I właśnie w starożytności, która mocno wpłynęła na kolejne epoki i składa się na tradycję europejską, krytykowano demokrację. Najwybitniejsi myśliciele, by wymienić Sokratesa, czy Platona, krytykowali ten ustrój, bowiem rządzącej większości jest w nim podporządkowana mniejszość. Zaś większość składa się z reguły z ludzi przeciętnych. Ponadto, kwestionowali sens wyłaniania władzy na mocy wyborów, ponieważ „kiełbasa wyborcza” przesądza o ich wyniku. Za butelkę wina, jak mówił Sokrates, każdy pijaczek chętnie odda głos na wskazaną osobę przez ofiarodawcę. Ponadto sterowanie państwem, co podkreślano, wymaga mądrości i stosownej wiedzy. Zachował się fragment, w którym Demokryt stwierdza, że aprobuje demokrację, ale pod warunkiem, by mądrzejszy nie podlegał głupszemu. Jak wiadomo, jest to niewykonalne, jeśli władzę wyłania się w drodze wyborów.

Towarzysze i Przyjaciele,
Dzień dzisiejszy, pierwszy lipca, jest wielkim i uroczystym dniem w historii zarówno Komunistycznej Partii Chin (KPCh) jak i narodu chińskiego. Zebraliśmy się tutaj (na placu Niebiańskiego Spokoju w Pekinie – tłum.), aby złączyć się ze wszystkimi członkami Partii i ze społeczeństwem chińskim z wszystkich grup etnicznych całego kraju dla uczczenia stulecia Partii, spoglądając wstecz na chwalebną drogę, jaką Partia przebyła w ciągu 100 lat walki oraz spoglądając do przodu ku świetlanej przyszłości odrodzenia narodu chińskiego.
Na początku, niech mi będzie wolno przekazać gorące pozdrowienia wszystkim członkom Partii w imieniu Komitetu Centralnego KPCh.
Przy tej specjalnej okazji, mam zaszczyt oświadczyć, w imieniu Partii i narodu, iż dzięki nieustającym wysiłkom całej Partii i całego narodu osiągnęliśmy pierwszy cel stulecia – zbudowania społeczeństwa umiarkowanie zasobnego pod każdym względem. Oznacza to, że doprowadziliśmy do historycznego rozwiązania problemu absolutnego ubóstwa w Chinach i obecnie zmierzamy ufnie zdecydowanymi krokami naprzód ku drugiemu celowi stulecia czyli przeobrażeniu Chin w wielkie nowoczesne państwo socjalistyczne pod każdym względem. Stanowi to wielkie i chwalebne dokonanie narodu chińskiego i Komunistycznej Partii Chin!