Książka „Jaka Polska?” ukazuje się na miesiąc przed wyborami parlamentarnymi w 2015 roku. Stanowi ona obraz poglądów i różnych wariantów programowych prezentowanych przez osoby związane z wielu ugrupowaniami lewicowymi, pełniącymi w nich funkcje kierownicze, ale również z liczną grupą naukowców różnych dziedzin i praktyków życia społeczno-politycznego.
Polska lewica posiada, mimo objawiającego się od wielu lat kryzysu idei i nowych wartości programowych, liczne grono dobrze wykształconych i doświadczonych sympatyków, którzy zdolni są do obiektywnego spojrzenia na nasze państwo i nasze otoczenie, i odpowiedzenia na pytanie: jaka Polska? Tym bardziej, że kierunki rozwoju zaprezentowane w praktyce przez ostatnie lata rządzenia i postulowane w aktualnej kampanii wyborczej przez ugrupowania prawicowe umacniają konserwatyzm i myślenie rozwojowe w oparciu o mechanizmy wypracowane przez upadający system neoliberalny. Tworzą wizję państwa wyznaniowego, odległego w swoich standardach od postępowych demokracji europejskich i światowych.
Istotną sprawą dla naszego narodowego rozwoju jest szczególnie dziś, w dobie kryzysu ekonomicznego i upadku wartości, które jeszcze niedawno kształtowały życie społeczne, rozpoznanie i określenie rzeczywistej sytuacji społeczno-politycznej i zarysowanie priorytetów rozwojowych.
Świat wokół nas zmienia się niezwykle dynamicznie, i nie zawsze po naszej myśli. Ostatnie 4 lata, jakie mijają od poprzednich wyborów i ukształtowania się koalicji PO-PSL przyniosły niezwykłe zmiany w naszym otoczeniu międzynarodowym, szczególnie jednak w Polsce. Widać wyraźnie, że potrzebna jest radykalna weryfikacja programów i ludzi, aby ruszyć z nowymi projektami i zmianami. Nie da się bowiem iść utartymi dotychczas torami, których wiele już prowadzi donikąd.
Świat przebudowuje się, w miejsce jednego – amerykańskiego, tworzy się wiele nowych centrów, mniej spokojna staje się Europa, wewnętrzne rozterki przeżywa Unia Europejska, która ma dziś problemy z określeniem swojej misji we współczesnym świecie i unormowaniem wewnętrznych mechanizmów sterowania. Idą nowe, trudniejsze czasy.
Logika wskazuje, że na te nowe czasy potrzebni są nowi ludzie, nowe mechanizmy działania, nowe systemy wartości. Globalizacja i powstawanie zrębów społeczeństwa informacyjnego wymagają zupełnie nowego patrzenia na takie wartości jak wolność i podmiotowość człowieka, demokracja i organizacja państwa, kierunki sojuszy międzynarodowych i zobowiązań sojuszniczych, patriotyzm i racja stanu. To wreszcie kwesta podstawowa – czy kraj i społeczeństwo ma rozwijać się wokół interesów i praw obywatelskich, czy też wokół interesów korporacji?
Lewica zawsze wyznaczała swe drogi zbieżnie do takich wartości jak sprawiedliwość społeczna i równość, opierając się o wiedzę i logikę rozwoju.
Zaprezentowane w tej książce oceny, poglądy i idee nie do końca są spójne, znacznie wybiegają poza schematy utartego od lat myślenia, są efektem poszukiwań intelektualnych godnych wyzwań XXI wieku. Cechuje je jednak odpowiedzialność, wychodzą z rzeczywistych, a nie wymyślonych uwarunkowań współczesnej Polski.
Książka zawiera 25 wywiadów, które powstały w ciągu ostatnich dwóch miesięcy. Gigantyczną pracę w tak krótkim czasie wykonał dziennikarz młodego pokolenia – Przemysław Prekiel. Nie bał się zadawać trudnych pytań, nie oczekiwał też banalnych odpowiedzi.
Na pytania Przemysław Prekiela odpowiadają: Marek Balicki, Adam Bobryk, Sławomir Broniarz, Rafał Chwedoruk, Krzysztof Gawkowski, Bogusław Gorski, Jan Guz, Jerzy Kochan, Piotr Kuczyński, Leszek Miller, Barbara Nowacka, Leokadia Oręziak, Adam Ostolski, Rafał Pankowski, Longin Pastusiak, Ryszard Piotrowski, Wojciech Pomykało, Anna Siwik, Sylwester Szafarz, Ryszard Szarfenberg, Wojciech Szewko, Maria Szyszkowska, Danuta Waniek, Waldemar Witkowski, Andrzej Ziemski.
Książka zawiera ogromny ładunek intelektualny, w znacznym stopniu odpowiada też na pytanie tytułowe „Jaka Polska”. Trzeba mieć nadzieję, że znajdzie ona zainteresowanie, a pomieszczone w niej przemyślenia pozytywnie wpłyną na tworzenie programu wyborczego polskiej lewicy.
Andrzej Ziemski
---
Przemysław Prekiel pyta... „Jaka Polska”. Wydawnictwo „Kto jest Kim”. Warszawa 2015.