Proces brzeski: wreszcie uniewinnienie!

W czwartek 25 maja 2023 roku w największej sali Sądu Najwyższego odbyła się rozprawa kasacyjna ws. „procesu brzeskiego” z lat 30. XX wieku, w którym skazano sześciu posłów Polskiej Partii Socjalistycznej, dwóch posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast” i dwóch posłów PSL „Wyzwolenie”. Kasację złożył Rzecznik Praw Obywatelskich.


Po ponad 90 latach od orzeczenia warszawskiego Sądu Apelacyjnego sprawa brzeska doczekała się ostatecznego rozstrzygnięcia. Sąd Najwyższy uwzględnił w całości kasację Rzecznika Praw Obywatelskich i uchylił obydwa wyroki sądów warszawskich – okręgowego z 1932 roku i apelacyjnego z 1932 roku. Sąd uniewinnił wszystkich oskarżonych, wówczas polityków Centrolewu, od postawianych Im w 1930 roku zarzutów udziału w spisku mającym na celu obalenie przemocą rządu. Byli to:
Herman Liberman – PPS,
Norbert Barlicki – PPS,
Stanisław Dubois – PPS,
Mieczysław Mastek – PPS,
Adam Pragier – PPS,
Adam Ciołkosz – PPS,
Wincenty Witos – PSL „Piast”,
Władysław Kiernik – PSL „Piast”,
Kazimierz Bagiński – PSL „Wyzwolenie”,
Józef Putek – PSL „Wyzwolenie”.

W obszernym uzasadnieniu SN odniósł się w pierwszej instancji do dopuszczalności zaskarżenia liczących sobie wiele wyroków sądów przedwojennych. Sąd nie znalazł uzasadnienia dla odrzucenia kasacji z powodów formalnych. Przedmiot zaskarżenia określono prawidłowo. To skierowało obecny proces SN na drogę, czy sądy przedwojenne prawidłowo przeprowadziły proces i wyrokowały zgodnie z prawem.
Ustalenia SN były dla sądów i sędziów prawie sprzed wieku druzgocące, ponieważ proces i wyroki były niezgodne z wówczas panującym prawem. Kasacja jest dopuszczalna i zasadna. Kontrola odwoławcza sądu II instancji była wadliwa, powierzchowna, niepełna i nierzetelna.
Wskutek tego utrzymano w mocy wyrok pierwszej instancji, w którym przypisano oskarżonym zachowania mieszczące się w ramach legalnej walki politycznej i podlegały ówcześnie ochronie konstytucyjnej. Sędziowie SN orzekli, że jedynym rozstrzygnięciem był wydanie wyroku unieważniającego, ale też uchylenie wszystkich przedwojennych wyroków w sprawie.
Sprawa ta powinna stanowić przestrogę przed pokusą zwalczania przeciwników politycznych za pomocą instrumentów państwa i prawa. Podejmowania działań wbrew prawu i konstytucji dla poszerzenia zakresu władzy, poza sprawiedliwością i zadośćuczynieniem, choćby symbolicznym, skazanym w procesie, w tym właśnie wyraża się aktualność problematyki, której dotyczy dzisiejsza sprawa. Dlatego orzeczono jak w sentencji.
Jest to przykład nadużycia prawa przez władzę, zarówno w świetle prawa obowiązującego w latach jaki obecnie obowiązujących norm. Sprawa powinna być lekcją na temat roli sądów, sędziów, władzy wykonawczej i ustawodawczej – nie ulegania pokusom politycznym, aby działać wbrew prawu.
Dobitną opinię orzeczonego wyroku wyraził adwokat Jacek Dubois – wnuk skazanego Stanisława Dubois, działacza Polskiej Partii Socjalistycznej w 1930 roku uwięzionego w Twierdzy Brzeskiej. Wnuk nareszcie doczekał się wiadomości, że jego dziadek nie był kryminalistą.
– Jestem szczęśliwy w imieniu mojego dziadka, bo walka o demokratyczne idee była jego celem. On żył do końca z wyrokiem, pozbawienie go praw obywatelskich uniemożliwiło mu przystąpienie do formacji wojskowej w obronie Ojczyzny – skomentował wyrok Jacek Dubois.
To wspaniała chwila. Cudowne były słowa Sędziego SN o tym, że prawo nie może służyć do zwalczania opozycji politycznej.

Bogdan Chrzanowski
Wiceprzewodniczący Rady Naczelnej
Polskiej Partii Socjalistycznej

 

 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 22 gości 

Statystyka

Odsłon : 7611108

Temat dnia

Wołyń to nie historia

W czasach Związku Radzieckiego na Ukrainie nie mówiono o zbrodni wołyńskiej, ale równocześnie aktywnie tępiono banderyzm i nacjonalizm. Po uzyskaniu niepodległości Ukraina wróciła do tych ideologii. Krytykowanie Bandery jest prawem karane. Do panteonu ukraińskiego weszły nazwiska zbrodniarzy odpowiedzialnych za ludobójstwo Polaków. Mają swoje ulice, pomniki, nauczanie w szkołach.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 25 stycznia 2025 roku w Warszawie zebrała się Rada Naczelna PPS. Tematem głównym obrad była sprawa przyjęcia ostatecznych dokumentów organizacyjnych przed zbliżającym się XLV Kongresem Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 stycznia 2025 roku odbyła się w Katowicach konferencja „Blaski i cienie Polski Ludowej”. Została ona zorganizowana przez Stowarzyszenie Pokolenia, Stowarzyszenie Spadkobierców Polskich Kombatantów II Wojny Światowej, Polski Ruch Lewicowy i Kluby Myśli Polskiej.

Więcej …
 

W dniu 15 grudnia 2024 roku w Warszawie odbyła się konferencja sprawozdawczo-wyborcza organizacji warszawskiej PPS w ramach przygotowań do XLV Kongresu PPS.

Więcej …
 

W dniu 14 grudnia 2024 roku w Warszawie obradowała Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad były przygotowania do XLV Kongresu PPS na wiosnę 2025 roku, wybory prezydenckie w Polsce 2025 roku oraz problemy polityczne towarzyszące procesom porządkowania państwa po ubiegłorocznych wyborach parlamentarnych.

Więcej …
 

W dniach 26-28 listopada 2024 roku w Nałęczowie pod przewodnictwem prof. Marii Szyszkowskiej odbyła się konferencja naukowa pt. „Piękno w czasie nieodczytanym”, w której uczestniczyło kilkudziesięciu pracowników nauki, dziennikarzy, działaczy społecznych z całego kraju.

Więcej …
 

Polska Partia Socjalistyczna uczciła w dniu 11 listopada 2024 roku Dzień Niepodległości - 106 rocznicę odrodzenia Państwa Polskiego po 123 latach rozbiorów.

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2024 roku przedstawiciele PPS z udziałem innych ugrupowań lewicy złożyli wieńce pod pomnikiem Ignacego Daszyńskiego, pierwszego premiera rządu jedności narodowej utworzonego z inicjatywy PPS przed 106 laty w Lublinie.

Więcej …
 

W dniu 30 października 2024 roku  profesor Andrzej Werblan ukończył 100 lat. Jest ostatnim żyjącym członkiem Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej (RN PPS) z lat 40-stych.

Więcej …
 

W dniu 29 października 2024 roku, w przededniu Święta Zmarłych, delegacja Polskiej Partii Socjalistycznej z sen. Wojciechem Koniecznym na czele złożyła kwiaty na grobie Kazimierza Pużaka na warszawskich Powązkach.

Więcej …
 

W dniu 26 października 2024 roku w Warszawie obradowała Rada Naczelna PPS.  Przedmiotem obrad było przyjęcie skorygowanego kalendarza przygotowań do XLV Kongresu zwyczajnego Partii, który planowany jest na I kwartał 2025 roku.

Więcej …
 

W dniu 17 października 2024 roku w Warszawie zebrało się Prezydium RN PPS. Podjęto zagadnie ni aktualne – sytuacji politycznej w kraju i uwarunkowań międzynarodowych.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 7 października 2024 roku odbyło się posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS poświęcone zakończeniu ewidencji PPS na Mazowszu w związku z zaplanowanym na I kwartał 2025 roku Kongresem PPS.

Więcej …