Jacek Bartosiak

Poniżej publikujemy materiał dyskusyjny dra Jacka Bartosiaka pt. "Dlaczego?", który ukazał się w witrynie Strategy&Future. Autor zadaje szereg istotnych pytań dotyczących przyszłości i naszych odniesień w układzie globalnym. Warto zastanowić się i odnieść do fundamentalnych problemów naszej polskiej tożsamości.

Nosiłem się z zamiarem napisania tych kilku zdań od jakiegoś czasu, obserwując zmieniającą się szybko scenę międzynarodową oraz towarzyszącą tym zmianom debatę publiczną w Polsce i za granicą. Zacznę jednak od serii pytań.

1.    Dlaczego Polacy muszą najpierw usłyszeć od kogoś z Zachodu o jakiejś sprawie, rzeczy lub obserwacji, aby uznać, że sami mogą o tym zacząć mówić?
Przez wszystkie lata życia zawodowego, jeszcze od lat 90., obserwuję, iż jest tak w wielu dziedzinach życia, w tym oczywiście w dziedzinie strategii, geopolityki, polityki międzynarodowej i bezpieczeństwa. W kwestiach, którymi zajmuje się S&F, opóźnienie polskiego świata eksperckiego wynosi co najmniej dwa lata.

Sylwester  Szafarz  

Wprowadzenie

Obrady te stanowiły bardzo ważny symptom stopniowego powrotu do normalności w ChRL po okresie perturbacji pandemicznych i wstrząsów ekonomicznych. Tym razem,  zgodnie z dobrze ugruntowaną tradycją polityczno-systemową w Chinach Ludowych, w I połowie marca 2021 r. (od 04.03. do 11.03.) odbyły się doroczne Posiedzenia obydwu Izb Parlamentu Chińskiego: Krajowego Kongresu Ludowego, KKL (znanego też w Polsce pod nazwą OZPL – Ogólno-Chińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych) i Komitetu Krajowego Chińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej – KK ChLPKK (najwyższy polityczny organ doradczy).

Maksymilian Podstawski

Powiedzieć, że sytuacja Europy Środkowej dzisiaj jest inna niż 80 lat temu to oczywisty truizm. Podczas II wojny i po wojnie o losach świata, Europy, w tym Europy Środkowej decydowały głównie 2 mocarstwa: Stany Zjednoczone i Związek Radziecki. Obecnie dwa mocarstwa pretendujące o pierwszeństwo w świecie to Chiny i Stany Zjednoczone. Ich rywalizacja ma miejsce także w Europie Środkowej, a państwa środkowoeuropejskie w swej większości należą do Unii Europejskiej, która ma także ambicje decydowania o losach świata. W naszym regionie, mimo upływu czasu, nie zmieniła się natomiast tendencja, widoczna podczas II wojny do integracji, niepoparta wtedy przez Zachód i skutecznie stłumiona przez Związek Radziecki. Po upadku Związku Radzieckiego, Zachód przyczynił się do likwidacji dwóch federacji w regionie: czechosłowackiej i jugosłowiańskiej. Jednak marzenia integracyjne, wynikające tym razem przede wszystkim z potrzeb gospodarczych (a nie z obawy przed Niemcami i Rosją), dały o sobie wkrótce znać. Obecna integracja regionu ma miejsce w ramach Zachodu i zgodnie z aktualnie rozumianymi interesami państw środkowoeuropejskich.

Maciej Wiśniowski

Zakończyły się protesty w rosyjskiej stolicy i kilkunastu innych miastach Rosji po zatrzymaniu czołowego rosyjskiego opozycjonisty, Aleksieja Nawalnego. Akcja była przygotowywana przez kilka dni od momentu zatrzymania opozycjonisty i miała pokazać głęboki sprzeciw rosyjskiego społeczeństwa przeciwko rządom Putina i dotychczasowej formie sprawowania władzy. Wiele wskazuje na to, że, jak na razie, zamysłu tego nie udało się w pełni wcielić w życie.
Aleksiej Nawalny jest najbardziej rozpoznawalnym w tej chwili reprezentantem pozaparlamentarnej opozycji w Rosji. Pozostali jej przedstawiciele tak się zapamiętali w demonstrowaniu swej nienawiści do reżimu Putina, że nie zauważyli, kiedy stracili wpływy i jakikolwiek szacunek społeczny. Ich wystąpienia (ostatnie z Wilna w listopadzie 2019 roku) świadczą dowodnie o całkowitym odklejeniu się od rzeczywistości, która ich otacza. Nie popiera ich nikt poza sobą samym, no i sponsorami.

Sylwester Szafarz

Uwagi wstępne

Z wielkim zainteresowaniem i z uznaniem obserwuję proces unowocześniania Chin, poczynając od 1978 r., tzn. od rozpoczęcia dogłębnych reform systemowych i polityki otwarcia na świat przez ówczesnego przewodniczącego Deng Xiaopinga. Jest to proces systematyczny i coraz szybszy, trwający non stop według wypadkowej krzywej wznoszącej. Nagromadziło się już w nim (w ciągu minionego prawie półwiecza) niemało kulminacji, szczególnie po roku 2012, kiedy najwyższe stanowiska w partii, w państwie chińskim i w siłach zbrojnych objął przewodniczący Xi Jinping. Kulminacje te wyznacza wiele doniosłych wydarzeń (np.: Zjazdy Partii, sesje Parlamentu, posiedzenia plenarne KC itp.) dziejących się na drodze KPCh i ChRL oraz narodu i państwa chińskiego prowadzącej do realizacji wytyczonych zadań i osiągnięcia zamierzonych celów.

Sylwester Szafarz                                                                 

BRICS w warunkach pandemii

To było do przewidzenia – obecny podwójny kryzys globalny (pandemiczny i ekonomiczny) może stanowić przesłankę i unikalną sposobność dla zasadniczych przetasowań  i  usprawnień geopolitycznych, geostrategicznych i geoekonomicznych, które dokonują się na naszych oczach. Stary świat  powojenny (tzw. pojałtański),  jego niewydolne instytucje i anachroniczne systemy odchodzą w mroki historii. Nie zdołały one obronić ludzkości przed niewymownymi ofiarami, strasznymi cierpieniami, wielkimi  stratami,  głębokimi dysproporcjami i groźnymi perturbacjami oraz brakiem  pomyślnych perspektyw rozwojowych. Rodzi się Nowy Świat i Nowy (lepszy?) Ład Światowy. Jak by to ironicznie (acz realistycznie) nie brzmiało – obydwa  obecne kryzysy stanowią  bardzo silny bodziec oraz katalizator stymulujący i wymuszający pozytywne (oby!?) przemiany na Ziemi dające szanse uratowania naszej cywilizacji.

Gracjan Cimek

Epoka dominacji Zachodu i hegemonii Stanów Zjednoczonych się zakończyła. Głównym czynnikiem zmiany jest tzw. sojusz kontrhegemoniczny zawarty między Chinami a Rosją, który cementuje idea „wielkiego partnerstwa eurazjatyckiego”. Od 2015 wypełnia ją ukierunkowana synteza Unii Eurazjatyckiej i chińskiej „Inicjatywy Pasa i Szlaku”, określanej jako Nowy Jedwabny Szlak. Na rzecz nowego, sprawiedliwego porządku międzynarodowego pracują Szanghajska Organizacja Współpracy oraz BRICS.
Tej obiektywnej tendencji USA chce się przeciwstawić za wszelką cenę. Dlatego rozwinięto wojnę nowego typu, często nazywaną hybrydową lub asymetryczną. Jej cechami są: trudna rozpoznawalność, brak określenia początku i końca operacji, ukrywanie faktu zastosowania różnych instrumentów: metod ekonomiczno-finansowych, informacyjnych i dyplomatycznych oraz działań w cyberprzestrzeni; wreszcie częste zaangażowanie całych społeczeństw. Rywalizujące mocarstwa mają potencjał wzajemnego zniszczenia atomowego dlatego w wojnie nowego typu działania militarne ograniczają się do niezbędnego minimum. W przeciwieństwie do dwóch pierwszych III wojna światowa ma po raz pierwszy globalny zasięg, co więcej zwyciężyć można bez przekraczania granic zaangażowanych państw.

Adam Zaborowski

Otwarcie granicy niemiecko-niemieckiej i upadek muru berlińskiego 9 listopada 1989 r. otworzyło drogę do zjednoczenia Niemiec. Jak bardzo przyspieszyło to bieg historii świadczyło chociażby to, że w 1987 r. podczas wizyty prezydenta RFN- Richarda von Weizsäckera w Moskwie M. Gorbaczow powiedział, że „o zjednoczeniu będzie można pomyśleć za sto lat”. Natomiast w czerwcu 1989 r. po wizycie M. Gorbaczowa w RFN u większości przedstawicieli korpusu b. krajów socjalistycznych panowała opinia, że strona RFN nie osiągnęła w trakcie wizyty postępu w „kwestii niemieckiej”. Ich zdaniem wynikało to także stąd, iż także Zachód nie był w istocie zainteresowany jakąkolwiek zmianą w podejściu do tego problemu.