Wiele wskazuje na to, że mocarstwa porozumiały się właśnie na temat tego, jak ma wyglądać nowa Jałta. Polska tym razem znajduje się po tej stronie muru, po której zawsze chcieliśmy. Tyle, że polityka wschodnia Polski  – jeśli wszystko powyższe się potwierdzi – jest już tylko przeszłością.
-    Zamieszki w Gruzji uderzają w interesy partii Gruzińskie Marzenie, której założycielem i liderem jest gruziński multimiliarder Bidzina Iwaniszwili, który de facto jednoosobowo kontroluje całą gruzińska politykę.
-    Tydzień temu z Mołdawii musiał uciekać Vlad Plahotniuc… multimiliarder i człowiek, który de facto jednoosobowo kontrolował całą mołdawską politykę.
-    Wydarzenia w Mołdawii były wynikiem wspólnej, zgodnej i jawnej presji USA i Rosji.
-    Nieco wcześniej do zmiany władzy doszło w Armenii. Powstał rząd formalnie prozachodni, a de facto prorosyjski.
-    Wydaje się, że Rosja uznała, że nie ma sensu wspierać promoskiewskich dyktatorów, skoro można porozumieć się z Zachodem i wspierać prorosyjskich demokratów.

Paweł Jaworski

Próba przetransportowania siłą do Wenezueli tzw. amerykańskiej pomocy humanitarnej wcale nie pomogła młodemu politykowi, który rzucił wyzwanie prezydentowi Nicolasowi Maduro. Międzynarodowe poparcie dla planów amerykańskiej interwencji wyraźnie osłabło. „Humanitarna” hipokryzja coraz bardziej wychodzi na jaw.
Jasne stało się, że sobota 23 lutego była dla Juana Guaido i popierających go Stanów Zjednoczonych dniem próby w walce o “rekonkwistę” Wenezueli. Próbę tę należy jednak zaliczyć do nieudanych. Nie tylko dlatego, że interwentom nie udało się wwieźć przemocą do kraju tzw. “pomocy humanitarnej”, która miała za zadanie przede wszystkim wzmocnić polityczny mandat Guaido i przetrzeć szlak dla innego rodzaju amerykańskiej “pomocy”. Również dlatego, że dowiedli oni w ten sposób swojej nieskuteczności. Dwa dni po akcji nie tylko dyplomacja Unii Europejskiej, lecz i wiceprezydent Brazylii wyraził kategoryczny sprzeciw wobec ewentualności zmian politycznych w Wenezueli na drodze interwencji wojskowej w tym samym czasie, gdy sam Guaido do niej nawołuje. Oznacza to, że międzynarodowa koalicja przeciw Maduro stopniowo słabnie.

Z dr. Sylwestrem Szafarzem dyplomatą, sinologiem rozmawia Andrzej Ziemski

W minionym roku obchodziliśmy 40. rocznicę wprowadzenia polityki reform i otwarcia na świat w Chinach. Jej pomysłodawcą i promotorem  był przewodniczący Deng Xiaoping, poczynając od 1978 r. W roku bieżącym przypada 70. rocznica proklamowania Chińskiej Republiki Ludowej przez przewodniczącego Mao Zedonga, w 1949 r. Ponadto, czekają nas jeszcze dwie  setne rocznice: w 2021 r. – utworzenia KPCh (liczącej obecnie ponad 90 mln członków) i w 2049 r. – powstania ChRL. Stanowi to dobrą sposobność, aby zastanowić się nad dotychczasowym przebiegiem polityki reform i zmian oraz dalszą perspektywą Chin. Jak Pan ocenia owe najważniejsze dokonania i owe plany z polskiego punktu widzenia?

- Jeszcze na studiach i potem, pracując w dyplomacji ekonomicznej, bardzo wnikliwie analizowałem to wszystko to, co się dzieje w Chinach po 1978 roku, kiedy przewodniczący Deng Xiaoping dał zielone światło do realizowania głębokich reform wewnętrznych w Chinach i jednocześnie nowego otwarcia na świat. Instynktownie wyczuwałem, że władze i naród chiński podejmują wielkie zadanie mogące zmienić jakościowo nie tylko Chiny, ale również cały świat. Tak też się dzieje, choć nie bez trudności i przeszkód wynikających głównie z problemów i perturbacji w rozwoju sytuacji międzynarodowej.

Norman Tabor

Socjalizm i socjaldemokracja jako lewicowe ideologie polityczne kojarzą się przede wszystkim z tzw. Starym Światem. Mało osób pamięta, że przez kilkadziesiąt lat zimnej wojny socjalizm święcił na Czarnym Lądzie największe triumfy. Doktryna lewicowa na wiele lat zdominowała politykę państw takich jak Gwinea, Ghana, Tanzania, Angola czy Mozambik (celowo nie wspominam w tym miejscu o tzw. arabskim socjalizmie, który zadomowił się w Egipcie, Libii, Algierii i Sudanie).
Nie należy zapominać, iż walka ideologiczna jest jednym z elementów starcia globalnych mocarstw na kontynencie afrykańskim. Korzenie starcia sięgają już czasów zimnej wojny i dekolonializacji, kiedy Sowieci i Amerykanie starali się pozyskać na Czarnym Lądzie jak największą liczbę sprzymierzeńców. Obecnie walka o wpływy w Afryce rozgrywa się pomiędzy trzema największymi aktorami – ChRL, Rosją i Stanami Zjednoczonymi. Wszystkie ze wspomnianych mocarstw inwestują w Afryce coraz większe sumy, budują infrastrukturę i bazy wojskowe. Ze względu na historyczne zaszłości krajom rządzonym przez lewicę bliżej jest do Federacji Rosyjskiej i nominalnie socjalistycznych Chin.

Sylwester  Szafarz       

Uwagi wstępne

To było do przewidzenia! Globalna wojna ekonomiczna ogarnia cały świat, nawet te kraje i organizacje międzynarodowe, które jej nie chcą! Na początku 2019 r. widać wyraźnie, iż długofalowe konsekwencje II światowego kryzysu gospodarczego (2007 r. – ……?) są już znacznie poważniejsze niż się to początkowo wydawało. Choć nie doprowadziły one (jeszcze?!) do wybuchu III wojny światowej, jak w przypadku I kryzysu (1929 r. – 1939 r.), który był główną przyczyną II wojny światowej, to jednak niebezpieczeństwo eksplozji globalnej wzrasta nieomalże z każdym dniem. Świadectwem tego jest dawno nie spotykany (od zakończenia „zimnej wojny”) wzrost napięcia politycznego i strategicznego w świecie – w ogólności oraz w poszczególnych regionach (np. Daleki, Bliski i Środkowy Wschód, Unia Europejska, Afryka i in.) i krajach (np. Francja, Ukraina, Syria, Afganistan itp.) – w szczególności. Nasila się bezpardonowa konkurencja i rywalizacja o panowanie nad światem, zwłaszcza podczas prezydentury Donalda Trumpa i w wyniku realizacji jego hasła programowego „America First Policy”.

Norman Tabor

15 lipca 2018 roku siły zbrojne Kolumbii i Peru rozpoczęły wspólną misję pod kryptonimem Operacja Armageddon, celem wojskowych jest zneutralizowanie bastionów tzw. dysydenckiej FARC. Peruwiańskie władze ogłosiły jednocześnie 60-dniowy stan wyjątkowy w prowincji Putumayo, regionie graniczącym zarówno z Kolumbią, jak i Ekwadorem. Tylko w pierwszym dniu operacji aresztowano ponad 50 bojowników i zlikwidowano cztery mobilne laboratoria narkotykowe.
Mijają dwa lata od formalnego zakończenia wojny domowej w Kolumbii. Wbrew pobożnym życzeniom i oczekiwaniom optymistycznie nastawionych obserwatorów sceny politycznej, konflikt wcale się nie zakończył. Przeszedł on najzwyczajniej w kolejną fazę. Część zgrupowań Rewolucyjnych Sił Zbrojnych Kolumbii (FARC) nie uznała porozumień pokojowych z rządem, dalej działają ponadto wojownicze armie marksistowskie, wśród których wyróżnia się osławiona Armia Wyzwolenia Narodowego (ELN) i mniejszościowa, maoistowska Ludowa Armia Wyzwolenia (EPL). W ostatnim miesiącu mamy do czynienia z ożywieniem konfliktu i wzmożoną aktywnością rebeliantów, sytuacja jest rozwojowa, nic nie wskazuje przy tym na rychłe zakończenie walk.

Sylwester  Szafarz

Uwagi wstępne

Aktualny kryzys i nieład globalny nęka, w niemałym stopniu, również Unię Europejską i jej państwa członkowskie, szczególnie nowe, łącznie z Polską (rosnące zadłużenie, syndrom neokolonialny, utrata suwerenności i in.). Widać jaskrawo, iż Unia nie była i nie jest dostatecznie przygotowana, silna i zręczna, aby przeciwstawić się kryzysowi i chaosowi europejskiemu i globalnemu, nie dopuścić do niego, albo też złagodzić jego konsekwencje – wespół z innymi wielkimi mocarstwami, krajami członkowskimi, głównymi organizacjami międzynarodowymi, kontynentami itp. Nic, przeto, dziwnego, że kryzys uderza dość mocno w samą Unię i jeszcze bardziej osłabia możliwości jej oddziaływania na bieg wydarzeń w świecie oraz realizowania jej ambicji supermocarstwowych.
Wielopłaszczyznowy kryzys w UE jest już bezprecedensowo niebezpieczny – do tego stopnia, że może grozić całkowitą degeneracją i rozpadem Unii. Brexit jest tego wymownym zwiastunem. UE powstała i uległa znacznemu rozszerzeniu w nadziei, że ewolucja naszej cywilizacji i bieg wydarzeń na arenie międzynarodowej przypominać będzie raczej sielankę, a nie wszechobecny nieład, kryzys i chaos. Do tego UE nie była przygotowana i nic dziwnego, że jest ona całkowicie bezradna i bezsilna w obliczu tak groźnych wydarzeń współczesności (wojna gospodarcza, dysproporcje rozwojowe, problem uchodźców, zagrożenie terrorystyczne, zmiany klimatyczne, zwrot na prawo, spory z USA itp.).

Norman Tabor

Przez wiele lat za niepisany historyczny dogmat uchodziła teza o śmierci prezydenta Salvadora Allende w następstwie samobójczej serii z karabinka automatycznego AK. Historyczni i ideologiczni profani nie byli w stanie wyjść poza ścisłe ograniczenia dogmatyzmu i wdać się w uczciwą debatę na temat śmierci prezydenta. W ostatnich latach coraz częściej pojawiają się alternatywne opisy dramatu, jaki rozegrał się w salach pałacu La Moneda. Dysputa niestety ogranicza się niemal wyłącznie do Chile, gdzie nie jest ona wolna od bieżącej polityki.
Chile podobnie jak Polska jest miejscem ostrego sporu dotyczącego najnowszej historii kraju, w lokalnej polityce działają jeszcze nieliczni apologeci junty wojskowej Augusto Pinocheta. Wydaje się jednak, że nieistniejący już konserwatywny reżim jeszcze więcej fanów ma pośród polskiej prawicy, począwszy od zwolenników PiS-u, po „korwinistów” i narodowców. Ci sami, którzy mówią o „wstawaniu z kolan”, hołubią satelicki reżim podporządkowany Stanom Zjednoczonym.